HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 8

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 74 3726 Azm ü irâdenize kuvvet veriniz. Âsâr-ı edebiye ve fenniyeyi mütâlaʻa ediniz. Cinâî romanların câhili kalınız. Hissiyât-ı nefsâniyenin daʻvet ve teşvîkine iştigâlât-ı fikriye kadar sedd-i râh olacak hiçbir şey yokdur. Açık havâda spor yapınız Bir gün bir âile halk edeceğinizi ve refîka-i hayâtınıza verebileceğiniz en büyük hediyenin sıh- hat olacağını düşününüz. Fakîr ve fakat sıhhati yerinde bir adam bahtiyâr olabilir. Marîz ve fakat zengin bir adam da bedbahtların en şâyân-ı merhamet olanıdır. _______________ İNSÂNLARAVE MESKENLERE MUSALLAT OLAN TUFEYLÎ HAYVÂNLAR (69, 70, 71, 72 VE 73. nüshalardan mâbaʻd) Geçen nüshamızda hammâm böcekleri hakkında verdiğimiz maʻlûmâtın intişârından sonra Salîb-i Ahmer Cemʻiyetleri Birliği'nden neşr u taʻmîm edilmek üzere aynı mebhasa âid bir makâle aldık. Bu makâlenin de aksâm-ı mühimmesini iktibâs ediyoruz: Hammâm böceklerinin Amerika, Avustralya, Alman yâhûd Cermanî ve Orientale yâhûd Şarkî olmak üzere dört nevʻi vardır. Alman nevʻine ekseriyâ vapurlarda tesâdüf olunur. En ziyâde hakîkî bir âfet telâkkî edilen orientale nevʻidir. Hammâm böceklerinin vücûdları ince, parlak ve düzdür. Haşerât-ı leyliyeden olan bu hayvânın herhangi bir mahalde mikdârını anlamak için mutlakâ geceleyin bir baskın yapılmalıdır. Hammâm böcekleri et, hubûbât, sebze, ekmek gibi mevâdd-ı gıdâiyeden pek hoşlanır. Meʼkûlâta verdiği zarar yemesinde değil, temâs etdiği her şeyi pisliği ile telvîs etmesindedir. Bundan mâʻadâ, geçdiği yerlerde pek müstekreh bir koku bırakır. Hammâm böcekleri tercîhen kiler, matbah, lavabo, ekmek fırınları, ahır ve vapurlara yerleşir. Yumurtalarını pencere içlerine, süpürgeliklere, muşammaʻ altına, döşeme tahtaları aralık ve delikle- rine terk eder. Hammâm böceklerinin zararsız bir hayvân telâkkî edilmesi pek yanlış bir fikirdir. Mütehassıs- lar epeyce zamândan beri bu haşerâtın verem, kuşpalazı, tifo hastalıklarının mikroplarını nakle vâsıta [56] olduklarını zannetmekde idiler. Fi'l-hakîka laboratuvarlarda yapılan tecrübeler bu zannı teʼyîd etmişdir. Hammâm böcekleri insânlarla aynı meskende bulundukça, onların yiyecek ve içeceklerine iş- tirâk eyledikçe ve bir odadan başka bir odaya geçmekde müşkilâta maʻrûz kalmadıkça emrâzın intişâ- rında ne korkunç bir düşman olduğu kolayca anlaşılır. Doktor Conyers Morrell nâmındaki âlimin bir transatlantik vapurundan topladığı hammâm böcekleri üzerinde yapdığı muhtelif tecrübelerle bu haşerâtın sütü bozduğu, bağırsak basilleriyle meʼkûlâtı telvîs ve verem mikrobunu nakletdiği, her tarafa mikrop ve küf neşreylediği sâbit olmuşdur.