HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 8

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 75 3780 hat-i umûmiyeyi ihlâl etdiği ve büyük şehirlerde diğer herhangi bir zehirden fazla vefeyât yekûnunu kabartdığı anlaşılmakdadır. İNSÂNLARAVE MESKENLERE MUSALLAT OLAN TUFEYLÎ HAYVÂNLAR 1 Fârelerin İtlâfında İstiʻmâl Edilen Vâsıtalar Fârelerin itlâfında istiʻmâl olunan mihanikî vesâitden en evvel hâtıra gelen kapanlardır. Ka- panların birçok sistemleri, mekanizması karışık ve basît olanları vardır. Bunlardan sâde, kuvvetli ve ucuzları ve bilhâssa çarpma kapanlar diğerlerine şâyân-ı tercîhdir. Kâzımâtın itlâfında intihâb olunacak vesâit için bir İtalyan mühendisinin vehle-i ûlâda garîb görülen fikrini kaydediyoruz. İtalyan mühendisi diyor ki: "-Mühimce mikdârda zahîre ve erzâk iddihâr olunan anbârların sühûletle muhâfazasını teʼmîn için bunların etrâfını bir elektrik kablosu ile ihâta etmelidir. Kabloya temâs edecek her fâre cereyân-ı elektrikî teʼsîriyle hemen telef olacakdır. Ale'l-umûm hayvânât elektrik cereyânından son derece mü- teessir olduklarından cereyânın kuvvetli olmasına da lüzûm yokdur". Fâre kapanlarına konulacak yemler az çok herkesçe maʻlûmdur. Fâreler anason yağı kokusuyla ayçiçeği çekirdeklerinden hazzetdikleri kadar tütün kokusundan nefret ederler. Bundan dolayı kapan kurulduğu esnâda tütün içmemeğe ve kapanla yemi tutmazdan evvel ellerin sabunla temizce yıkan- masına dikkat edilmeli ve fâre tutuldukdan sonra kapanlar tekrâr kullanılacağı zamân iyice temizlen- melidir. Mevâdd-ı gıdâiyenin bulunduğu mahallerde fârelerin girdiği deliğin seddedilmesi lâzımdır. An- cak hayvânât-ı huffâreden olan yani toprağı oyup delen bu tufeylîlere karşı deliklerin mutlakâ şişe parça ve kırıklarıyla çimentodan yapılmış sert harçla sıvanıp kapatılması îcâb eder. Maʻamâfîh fâreler bir müddet sonra birkaç santimetre ötede yeni bir delik açmak sûretiyle tesâ- düf etdikleri bu müşkili de izâle edeceklerdir. Meselâ, cevânib-i erbaʻası uçları toprağa otuz santimetre gömülü oluklu saç ile muhât kapalı bir mağazaya dâhil olabilmek için bu saçların toprağa tesâdüf eden kısmının altından tünel açmak sûretiyle içeriye geçdikleri görülmüşdür. Fârelerin toprak dâhilindeki yuvalarına bol [97] kaynar su veya kaynar katrân dökerek itlâfını tavsiye edenler vardır. Fakat toprak içinde bulunacak fâre yuvalarının ekseriyâ birden fazla fethaları olacağından bun- lar evvelden kâmilen seddedilmeyecek olursa hayvân bu tehlikeli mâyiʻâtdan kolayca kurtulabilecek- dir. Fâre istîlâsına uğrayan bazı havâlîde toprak, tersine çevrilmiş huni şeklinde bir metre yirmi san- timetre hafr edildikden sonra zemînine düz bir taş ve dört tarafına da cidâr makâmında mâilen diğer dört taş vazʻ olunmak sûretiyle bir tuzak tertîb edilir. 1 69, 70, 71, 72, 73 ve 74'üncü nüshalardan mâbaʻd.