HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 1

Osmanlı Hilâl-i Ahmer Mecmû ‘ ası Sayı 12 388 üserâsının listelerini de bize göndermemeğe karâr vermiş idi. Hilâl-i Ahmer'in bu hareketi, İngiliz Hükûmeti'nin karârını mevkiʻ-i icrâya koydurmamağa yardım etdi. İngiltere'nin bu karârı, üserâsı bulunan Türk âileleri için pek musîbetli ve felâketli bir şey olacak idi. _______________ RUS ESÂRETİ HÂTIRALARI Heyʼet-i Hayriyenin Faʻâliyetleri (Yedinci numaradan mâbaʻd) Mûmâileyhâ, ordugâhımızı hîn-i ziyâretinde Türklerin Stockholm'e bir vekîli gelmiş olup Rus- ya'daki üserâya âid husûsât ve muʻâvenât ile meşgûl olduğunu ihbâr etmiş idi. Fi'l-hakîka bu meʼmû- rumuzun müteferrik ve tesâdüfî olarak bize kadar gelmiş bir-iki mektûbu ile mevcûdiyetini anladık. Teʻâtî-i muhâberâtda istiʻcâl edilerek bu sâyede ve ancak harbin üçüncü senesinde doğrudan doğruya ve bir resmî meʼmûrumuzun delâletiyle vatanımız ile teʼsîs-i râbıta eylemek ümîdinde bulunmuş idik. Cihân Harbi'nin ilk senelerinden iʻtibâren 1917 senesi nihâyetlerine kadar üserâ bu minvâl üze- re imrâr-ı vakt eylemiş, para kıymetlerinin henüz düşmediği ve vesâit-i iʻâşe ve hayâtiyenin tedârükü nisbeten kolay bulunduğu bu devirlerde memleketlerinden gelen muzâheret-i maʻneviye, kendilerine kuvvet-i kalb bahşetmiş idi. *** Vaktâ ki Brest-Litows Muʻâhedesi imzâlandı. Müttefikînin Rusya'ya karşı kazandıkları tefev- vuk, muʻâhedenâmenin üserâya müteʻallik mevâddının bahşeylediği salâhiyet teʼsîri ile esîrler tatlı ümîdler beslemeğe, zamân-ı necât ve halâsın takarrüb etdiğine kâniʻ olmağa başladılar. Fi'l-vâkiʻ 1918 senesi ibtidâlarında üserâ tahliye heyʼetlerinin Rusya'ya ve bu meyânda bir Türk heyʼetinin de Moskova'ya vürûdu haber alındığı gibi bazı meʼmûr ve heyʼetlerin ordugâhlara kadar muvâsalatları da görüldü. O zamânlar, Rusya'daki İsveç Salîb-i Ahmer Cemʻiyetlerinin reîsi bulunan Grafyonda cenâbları Hilâl-i Ahmer'imizin dahi havâlesini hâmilen ordugâhımıza gelerek tahliye hak- kında bir hayli istihzârâtın sebeb-i husûlü oldu. Tahliye hakkında verilen karârlarda evvel emirde uzunca müddetlerden beri ordugâhlarda yığı- lıp kalmış olan maʻlûlînin tahrîki ve müteʻâkiben diğerlerinin posta posta sevki muvâfık görülmüş ve hâzırlıklar bu esâs dâiresinde yapılmış idi. İsveç Salîb-i Ahmeri, Almanlar ile bizim sevkiyâtımız için hükûmetlerimizce muhasses mebâ- liğle yol erzâkını ve masârıfını teʼmîn ve ihzâr için her dürlü faʻâliyete girişmiş idi. Nihâyet Krasnoyarsk Ordugâhı'ndan ilk maʻlûl [277] kâfilesi Petrograd'a kadar her nevʻ malze- me-i iʻâşesiyle ve mahsûsan hâzırlanan bir sıhhiye treniyle 24 Mayıs 1918'de hareket etdi. Grafyonda dahi râkib olduğu husûsî bir vagon ile kâfileyi yakından taʻkîb ediyor idi. Ne çâre ki, tâliʻ bu defa dahi bizden yüz çevirdi. Sıhhiye katarımız, yolda o zamân Bolşevik- lerden ayrılarak onlara karşı silâhla mukâvemet eden Çek-Slovak kıtaʻâtıyla Bolşeviklerin müsâ-