HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 1

Osmanlı Hilâl-i Ahmer Mecmû ‘ ası Sayı 12 389 demâtında birkaç kere âteş içerisinde kalmış ve en nihâyet Omsk şehrine pek yakın bir mesâfede katara büsbütün yüz geri etdirilmiş idi. Günlerce belki yola devâm olunur ümîdiyle istasyonlarda, tren içerisinde vakit geçirildikden sonra âkıbet tekrâr Tomsk şehrine iʻâde edilerek ordugâha çıkarıldık. Bu şehre muvâsalatımızda katarımız kazâzede bir sefineyi andırıyor idi. Kısa bir zamânda va- tana kavuşulacak ümîdinde iken ilcâ-yı vekâyiʻ ile elinde avucunda ne varsa sarf eden üserâ, inkisâr-ı hayâle uğramış, parasız, çâresiz ve muʻâvenet-i gayra muhtâc bir hâlde kalmış idiler. İşte böyle bir zamânda imdâdımıza yine İsveç heyʼetlerinin yetişdikleri görülmüş ve be-tahsîs râbıta-i dîn ve ırk teʼsîriyle bizlere hulûs-ı tâm ile merbût bulunan Tomsk Cemʻiyet-i Hayriye-i İslâmiyesi'nin unutul- maz yardımları olmuş idi. Tomsk Ordugâhı'ndaki mebânînin fenâlığı ve üserâyı barındırmak husûsundaki kâbiliyetsizliği dolayısıyla daha doğrusu inkılâb-ı hükûmet netîcesinde meydâna çıkan Sibirya Hükûmet-i muvakka- tesinin tertîbi ile kış ibtidâlarında yine Krasnoyarsk'a avdet olundu. Burada Moskova'da bulunan vekîllerimiz ile bazı muhâberât teʻâtîsi imkânı hâsıl olmuş idi. Bu sûretle Sibirya'daki üserâya muʻâvenet için Matmazel Berand Şetrum'un riyâseti altında yola çıkarılan muhtelit bir heyʼet meyânında Akkâğıd Hanım nâmında Rusyalı bir şefkat hemşîremizin bulunduğunu da öğrenmiş idik. Bu haber, uzun senelerden beri kendini rûh-ı samîmiyetinden te- sellî edecek şefîku'l-kalb bir meʼmûrumuza mütehassir olan Türk esîrlerini pek çok sevindirmiş idi. Fakat vekâyiʻ-i inkılâbiye bunları da dâire-i teʼsîrine aldı. Heyʼet-i mezkûre Omsk'da Çek-Slovaklar tarafından bi't-tevkîf taht-ı nezârete alındı. Bunun ile berâber mûmâileyhâ Akkâğıd Hanım oradaki esîrlerimizden bazıları ile görüşmeğe muvaffak olduğu gibi o sırada hulûl eden îd-i fıtrı "Bayramınız Kutlu Olsun!" yazılı yaldızlı kartlar ile tebrîk ederek vatan ve âile ocağından uzak olan hasretzedeleri minnetdâr bırakdı. Sad hayf ki, bu heyʼet elindeki manda refʻ edildiği için âtiyen devâm-ı hizmete muvaffak ola- mayarak bir tarafa çekilmiş idi ki, bu da bir dürlü yüzü gülmeyen Türk evlâdının kara tâliʻi iktizâsın- dan olsa gerek idi. *** Rusya İnkılâbı'nın ibtidâlarında Çar Hükûmeti'nin yerine geçen Bolşevik Hükûmeti, üserâdan zâbitâna verilen tahsîsât-ı nakdiyeyi kesmiş, bir tarafdan dahi vekâyiʻ-i ihtilâliyenin teʻâkubu netîce- sinde esʻâr gitdikçe yükselmiş, ruble kıymetleri ziyâdesiyle düşmüş idi. Bu şerâit dâiresinde maʻîşet- de refâh u vüsʻat değil, sâdece hayâtı idâme mevzûʻ-ı bahis idi. Gerçi teşebbüsât-ı vâkıʻa netîcesinde hükûmet zâbitâna kısmen sâbıkı vechile tahsîsât vermeğe başladı. Fakat bunun da adem-i kifâyesi pek zâhir idi. Buna binâen idâme-i hayâta muvaffak olabilmek için üserâya Rus hükûmetinden veri- len tahsîsâtdan mâʻadâ kendi hükûmetlerince de şehrî bir iʻâne-i mukannene verilmesi takarrür etdi- ğinden İsveç Salîb-i Ahmeri, Hilâl-i Ahmer hesâbına olarak 1918 senesi Nisanı'ndan bedʼ ile zâbitâna ellişer ve efrâda onar ruble iʻtâsı emrini telâkkî etdi. Lâkin Bolşevik Hükûmeti'nin Çek-Slovak as- kerlerine istinâd eden Sibirya Hükûmet-i muvakkatesince ıskâtından ve bi'n-netîce Çek-Slovakların üserâ işlerinde müessir bulunmalarından dolayı şerâit-i hayâtiye külliyen değişmiş idi. Bizlere muʻâ- venet eden İsveç Salîb-i Ahmer heyʼetleri aʻzâsının hükûmetçe taht-ı zan ve şübhede görülmesi ve bâlâda zikrolunduğu vechile, Moskova'dan gelen heyʼetin de Omsk'da tevkîfi [278] vesâir meʼmûrla- rının ve dâirelerinin taht-ı tarassuda alınması heyʼât-ı mezkûrenin faʻâliyetlerini sekteye uğratmış idi. Hâl böyle iken, İsveç heyʼetleri, her dürlü teşebbüsât-ı resmiyede bulunarak Sibirya Hükû- meti nezdinde mevcûdiyetlerini tasdîk etdirmeğe muvaffak oldular. Bu heyʼetler Avrupa ile teʼsîs-i