HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 1

Osmanlı Hilâl-i Ahmer Mecmû ‘ ası Sayı 1 23 Bu cemʻiyetin hayâtı pek kısa olmuşdur. İhtiyâcâtın tazyîki altında doğan bu Hilâl-i Ahmer Cemʻiyeti, onu tevlîd eden şerâitin zevâliyle yok olup gitmişdir. 1877-1878 Muhârebe-i müdhişesinin sonu, bu cemʻiyetin nisyânını intâc etdi. Maʻamâfîh bu sâhada sarf edilen mesâʻî şâyân-ı takdîrdir. Faʻâliyeti esnâsında bu muvakkat cemʻiyetin toplayabildiği 72.583 Osmanlı lirasından 61.000 lirası yani takrîben 1.400.000 frangı Osmanlı-Rus Muhârebesi esnâsında sarf edilmişdir. Kalan 12.000 lira ise 1878, 1897 (Bu son rakam Türk-Yunan Harbi târîhidir.) ve hattâ 1911 senesine kadar devâm eden Hilâl-i Ahmer'in atâlet devresinin dâimî sermâyesini teşkîl etmişdir. Bu son otuz üç sene içinde Hilâl-i Ahmer ender olarak eser-i hayât göstermişdir. Türk-Yunan Harbi esnâsında iki hastahâne gemisi, mecrûhîn ve zuʻafâ-yı askeriye nakletmişdir. Müderris Doktor Besim Ömer Paşa 1907'de Londra'da akdolunan konferansa, Hilâl-i Ahmer murahhası taʻyîn olunmuşdur. 1911'de Hilâl-i Ahmer'in İhyâen Teʼsîsi 1908'de Türkiye, faʻâliyet ve teşebbüs devresini açan Meşrûtî bir hükûmete nâil oldu. Birinci Hilâl-i Ahmer Cemʻiyeti'nden sağ kalanlar ile onlara iltihâk eden faʻâl ve fedâkâr zevât işe sarıldılar. Faik Paşa Della Suda, yorulmak bilmez bir saʻy ü gayret ile merkez-i umûmînin ihyâsına koyuldu. O zamân Hâriciye Nezâreti'ni işgâl eden Rifat Paşa'nın refikası tarafından küşâd edilen bir "Eşyâ Sergi- si" hâsılâtından toplanılan takrîben 80.000 frank, Türk-Rus Muhârebesi'nden kalmış olan sermâyeye [18] zammedilerek Hilâl-i Ahmer'in sermâyesi takrîben 400.000 franga iblâğ edildi. Hilâl-i Ahmer'in yeni nizâmnâmesi kaleme alındıkdan sonra 20 Nisan 1911'de Sadrıaʻzam mer- hûm Hakkı Paşa'nın riyâseti altında ilk ictimâʻ-ı umûmî akdedilerek merkez-i umûmîyi teşkîl eden otuz aʻzâ intihâb olundu. Diğer tarafdan, zât-ı şevket-simât-ı hazret-i pâdişâhî, yeni cemʻiyeti taht-ı himâye-i mülûkânelerine aldıkları gibi Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemʻiyeti reîs-i fahrîliğini kabûl bu- yuran velîʻahd-ı saltanat dahi merkez-i umûmî aklâmını yerleştirmek için emlâkinden birini Hilâl-i Ahmer'in emrine âmâde kıldı. Kısa bir müddet sonra bu dâire, cemʻiyetin umûr ve muʻâmelâtına dar gelerek Balkan Harbi esnâsında üserâ komisyonu işlerine tahsîs ve merkez-i umûmî şimdiki bulun- duğu dâireye nakledilmişdir. Hilâl-i Ahmer'in Trablusgarb Harbi'ndeki Faʻâliyeti Hilâl-i Ahmer bu şerâit dâhilinde teessüs eder etmez, Trablusgarb Harbi infilâk etdi. Hilâl-i Ahmer'in ne anbârı ne de kâfi malzemesi var idi. Fakat sürʻatle ibrâz-ı faʻâliyet etmek îcâb ediyor idi. Türk ordusu Trablus, Bingazi ve sâhildeki şehirleri terk etdiğinden Trablusgarb'ın içerilerine yani sahrâya doğru çekilmiş ve binlerce bedevîler Türk ordusuna iltihâk etmiş idi. Sulh zamânında Trablus Türk ordusunun mâlik olduğu malzeme-i sıhhiyesi tezyîd ve tecdîd edilmekden başka mecrûhların aded-i tezâyüdü yüzünden tenâkusa yüz tutmuş idi. Birinci Heyʼet-i Sıhhiye Hilâl-i Ahmer, Trablus Türk ordusunun hizmet-i sıhhiyesinin imdâdına gelmeğe karâr verdi. Fakat kudret-i mâliyesinin adem-i kifâyesine mebnî İstanbul müessesât-ı mâliyesinden birinden bir istikrâz akd ve sâika-i hamiyetle her tarafdan gelmeğe başlayan iʻâneler ile on beş gün içinde borcunu tesviye etdi.