HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 3

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 31 1271 Hastahâneden çık[dık]dan sonra bana her husûsda muʻâvenet ve delâletini dirîğ etmeyen Em- râz-ı Efrenciye Hastahânesi Sertabîb Vekîli Doktor Nuri Osman Bey'in frengi hakkındaki maʻlûmâtı- na arz-ı ihtiyâc eyledim: - Hizmet-i askeriyemin Samsun'da güzerân olan son üç senesi zarfında askerî hastahânesine yatırılan veya ayakda tedâvî edilen frengi musâbîninin adedi iki bini mütecâvizdir. Bunların yüzde 90'ının ahz-ı askerden geçen efrâddan müteşekkil bulunduğu henüz esnâna dâhil olmayanlar ile sinn-i kühûliyet ve şeyhûhatde bulunan zükûru ve her köylünün lâ-ekal iki evli olmasını nazar-ı iʻtibâra ala- rak enfekte eylediği kadınları düşünür isek halkın asgarî yüzde 60'ının dâü'l-efrence mübtelâ bulun- duğu ednâ mülâhaza ile tebeyyün eder. Gerçi katʻî bir istatistik yok ise de köylerin teftîşi ile bu mik- dârın yüzde 60'dan fazla bulunacağını her zamân isbâta muvaffak olacağım iʻtikâd-ı kavîsindeyim. Frengi hastahânesine mürâcaʻat edenlerin yüzde 99'unun aʻrâz-ı sâriyeyi arz etdiklerini, ancak yüzde 1'inin devre-i tedâvîsini idrâk edecek kâbiliyetde olan adamlardan müteşekkil bulunduğunu, altı seneden beri devre-i tedâvîsini taʻkîb eyleyen yalnız beş [235] hastaya tesâdüf etdiğini, on se- neden beri dokuz devreyi ikmâl eden bir tek hasta görmediğini, tütsülenmiş veya suver-i sâire ile mutatabbibler tarafından tedâvî görmüş ve devr-i sâlis tezâhürâtı ile senelerce bilâ-tedâvî kalmış has- taların mikdârı ise rızâsıyla veya askerlik sebebiyle cebren tedâvîye tâbiʻ tutulanların üç misline bâliğ olduğunu kemâl-i ehemmiyetle zikretdi. Mûmâileyh Nuri Bey'in baʻde't-terhîs frengi hastahânesi sertabâbeti vekâletine taʻyîn kılındığı zamândan beri yedi aylık ihsâiyât cedveli ber-vech-i âtîdir: 1 Mart ilâ Teşrîn-i Evvel [1]339 [Ekim 1923] yedi ay zarfında Samsun Frengi Hastahânesi'nde yatarak ve ayak tedâvîsi sûretiyle mürâcaʻat eden frengililer: Yatan Ayak Tedâvîsi Zükûr İnâs Yekûn Zükûr İnâs Yekûn Mart 10 7 17 27 10 37 Nisan 12 18 30 29 13 42 Mayıs 12 23 35 24 8 32 Haziran 16 18 34 30 13 43 Temmuz 14 17 31 40 23 63 Ağustos 14 18 32 22 20 42 Eylül 10 18 28 16 11 27 Yekûn 88 119 207 188 98 286 1-Bunlardan 89 hasta dâü'l-efrenc-i sâlis 2-Mecmûʻun 135 tânesi 16 yaşına kadar olanlar 3-135'den 14 tânesi irsî frengili 4-Mütebâkî 274 devr-i sânî aʻrâzını hâmil kâhil. Bunlardan yalnız yüzde al[tı]sında karha-i efrenciye ile mürâcaʻat vâkiʻ oluyor. 5-Ayrıca dârüleytâmdan olup frengi tedâvîsine alınan 13 çocukdan iki tânesi irsî, on biri kesbîdir.