HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 4

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 35 1478 Harb-i Umûmî'den sonra her memleketde Salîb-i Ahmerlerin beynelmilel teşkîlâtının yeniden mütâlaʻa olunarak daha esâslı bir sûretde yapılması lüzûmu anlaşılmış idi. Ligin mevcûdiyeti o âna kadar yegâne mevkiʻi hâiz olan Beynelmilel Salîb-i Ahmer Komitesi'nden başka bir de lig müdüriyeti ihdâsı sûretiyle bir ikilik tevlîd etmiş bulunuyor idi. Bu ise az zamân bu iki teşkîlât arasında ihtilâfât-ı mühimmenin husûlüne sebebiyet vermiş idi. Maʻatteessüf ligin heyʼet-i idâresi büyük masraflar ih- tiyârıyla parlak dâireler meydâna getirmiş ve onu müteʻâkib de bütün Beynelmilel Salîb-i Ahmer teş- kîlâtında hâkim bir mevkiʻ işgâl etmek ve hattâ âmir olmak istemiş idi. Bunun üzerine lig tarafından bu maksada hâdim bir Beynelmilel Salîb-i Ahmerler Nizâmnâme-i Esâsîsi Projesi yapılmış ve bunun Beynelmilel Salîb-i Ahmer Komitesi tarafından kabûlü için sarf-ı mesâʻî edilmiş idi. Bu projede Salîb-i Ahmer teşkîlâtının müessisi ve yalnız İsviçrelilerden mürekkeb Beynelmilel Salîb-i Ahmer Komitesi yerine herhangi bir devletin Salîb-i Ahmerleri murahhaslarının da dâhil bulunduğu muhtelit bir heyʼet ikâmesi teklîf olunmuş idi. Bu projenin hatâlarını nazar-ı dikkate alan İskandinavya Salîb-i Ahmerleri hiç olmazsa harb esnâsında Beynelmilel Salîb-i Ahmer Komitesi'ne yalnız bî-taraf devlet- lerin murahhaslarını kabûl esâsını ileri sürmüş idi. Hâlbuki yalnız İsviçre'nin kânûn-ı esâsîsinde bu devletin dâimâ bî-taraf olduğu mezkûr bulunup bu bî-taraflık da diğer devletler tarafından muhtelif târîhlerde kabûl edilmiş bulunuyor idi. Diğer devletler bir harb esnâsında bî-taraf kalsalar da İsviçre'nin bu husûsiyeti hasebiyle aynı vazʻiyetde olamıyorlar. İngiliz Salîb-i Ahmer Murahhası Sir Stanley bu kazıyyenin ehemmiyetini: "-İngiltere Hükûmeti bir harbe iştirâk etmediği zamân bî-taraf addolunur ve diğer bî-taraf dev- letlerden farksız bulunur" iddiʻâsıyla ızhâr ediyordu. Bu mesʼele üzerine 1921 târîhinden iʻtibâren Beynelmilel Salîb-i Ahmer Komitesi ile lig arasında muhtelif târîhlerde komisyonlar akdedilmek sûretiyle müzâkerât icrâ edildi. Lig dâimâ maksadını müdâfaʻa etdiği cihetle ve Beynelmilel Komite de ancak kısmen hukûkundan ferâgata râzı olduğundan iʼtilâf kâbil olamamış idi. Nihâyet Beynel- milel Salîb-i Ahmer Komitesi mesʼelenin iktisâb etdiği şekil ve kendisine terettüb eden mesʼûliyet karşısında Hilâl ve Salîb-i Ahmerler teşkîlâtı için hayâtî bir mesʼele olan bu keyfiyetin mütâlaʻâsını beynelmilel bir konferansa havâleyi düşündü. Yalnız lig evvelce husûsî bir sûretde müzâkerât icrâ olunarak bir tarz-ı hâl bulunması husûsunda ısrâr ediyor ve konferansın inʻikâdına rûy-ı muvâfakat göstermiyordu. 1923'de Cenevre'de münʻakid Beynelmilel Salîb-i Ahmer Konferansı, mesʼeleyi bu hâlde buldu. Lig ve tarafdârânının şedîd mümânaʻatına rağmen ittifâk-ı ârâ ile mütehassıslardan mü- rekkeb bir tedkîk komisyonu teşkîliyle mesʼelenin mütâlaʻa ve hallini bu komisyona havâleye karâr verdi. Hilâl-i Ahmer Cemʻiyeti dört buçuk sene değil, on iki seneden beri mütemâdî harbde buluna- rak Beynelmilel Salîb-i Ahmer Komitesi'nin bütün maʻnâsıyla bî-taraf zevâtdan mürekkeb olmasının ehemmiyeti hakkında [364] tâm bir kanâʻat hâsıl etmiş idi. On Birinci Beynelmilel Salîb-i Ahmer Konferansı'nda bu kanâʻatini evvelâ bir beyânnâme neşretmek sûretiyle ve bilâhare ictimâʻlarda berâhîn irâʼesiyle müdâfaʻa etmiş olduğu cihetle mesʼelenin ber-vech-i maʻrûz bir cereyân almasına müessir bir âmil olmuşdu. Konferans, intihâb etdiği on üç mütehassıs aʻzâ meyânına Hilâl-i Ahmer murahhaslarından âcizlerini de idhâl eyleyerek Hilâl-i Ahmer'e mühim bir vazîfe tevdîʻ etmiş oldu. İşte Salîb-i Ahmer'in beynelmilel teşkîlâtı mesʼelesi bu sûretle tekevvün etmişdir. Arz etdiğimiz tedkîk komisyonunun mesâʻîsi netîcesine dâir ikinci bir makâlede beyân-ı maʻlûmât edilecekdir. Âkil Muhtar