HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 4

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 40 1808 malaryayı da berâber nakledecekleri ve yeniden mihrâklar hâsıl olabileceği endîşesine mahal yokdur. Malarya mücâdelesinde tedâbîr ve tertîbâtın tamâmen tatbîk edilmeyerek kısmen tatbîk ve icrâ- sı mücâdeleyi akâmete mahkûm edeceği fikri Hollanda'ya şâmil olamıyor. Hollanda'da yalnız haşerâtın itlâfıyla istihsâl edilecek netâyic her hâlde menâtık-ı hârredekin- den fazladır. Hollanda'da ilkâhdan sonra dişi anofellerin kışlakları keşfedilerek yuvalarında kolayca itlâf edilebilir. Erkekleri zâten Teşrîn-i Evvel'de kendiliklerinden telef olur. Sivrisineklerin kışlık iʻtiyâdları hakkında tedkîkât icrâ edildikden sonra imhâ mücâdele tertîbâtı ittihâz edilmelidir. Bunun için evvelâ kışlaklarını keşfetmek lâzımdır. Anofelin kış uykusu ağır değildir. Hattâ ılık bir kış günü haşereyi uyandırmağa kâfi sebeb teşkîl eder. Bu sırada kana pek teşne görünür ve bir hiss-i tabîʻî onu beslenebileceği ahırlar civârına sevk eder. Hollanda'da anofel kışı tercîhen domuz, keçi, koyun vesâire gibi küçük ve büyük hayvânât ahırlarında geçirmekdedir. Yapılan tecrübelerde ahırlarda tesâdüf edilecek anofellerin mikdârı derece-i rutûbetle mütenâ- sib olduğu yani sivrisineklerin rutûbetden korkduğu anlaşılmakdadır. Hollanda'da ilk anofel mücâdelesi 1920 ve ikincisi 1921 senesinde başlamışdır. Bu tecrübelerde istiʻmâl edilen âlât ve vesâit şunlardır: 1-Sutûh-ı müsteviyede dépoussiéreuse électrique nâm elektrik süpürge cihâzıdır. Bu cihâz ile bir defada on binden fazla sivrisinek imhâ ediliyor. 2-Yüzde üç nisbetinde lizol mahlûlü istiʻmâli. Ancak bu nisbetden hafîf yapılacak mahlûl haşerâtı itlâfa ve uyuşdurmağa kâfi değildir. İşbu mahlûl uzun lastikli arka pülverizatörlerine imlâ edilerek köşe bucaklar tathîr edilir. Lizol mahlûlü ot ve samana bulaşmadıkça hayvân için muzır olmadığından ameliyât-ı tathîriye ve tebhîriyeden mukaddem hayvânâta âid yiyeceklerin ya üstü [134] örtülür veyâhûd âhar bir mahalle naklolunur. 3-Petrol, haşerâtı uyuşdurur. Ale't-tahmîn beş santimetre kenârlı tepsilere iki sap takılarak içine petrol ile hâl-i işbâʻa gelmiş gaz ve dülbend vazʻ edilir. Bir mübahhir bu tepsileri tavan altında dolaş- dırdığı esnâda petrolün kokusundan uyuşan haşerât tepsinin içine düşer. Her taraf tathîr ve tebhîr edilmek için tepsiler muhtelif cesâmetde iʻmâl etdirilmelidir. Yatak odaları için tepsi yerine derûnunda petrol ile mülemmaʻ gaz ve dülbend bulunan uzun saplı bir bardak istiʻmâl edilir. Yukarıda bi'l-münâsebe beyân edildiği üzere Şimâlî Hollanda'da yapılan mücâdele haşerâtın bizzât kendisine yani kemâle gelmiş sivrisineklere müveccehdir. Amsterdam şehri merkezi diğer büyük şehirler gibi hastalıkdan masûndur. Ancak şehrin civâr ve köylerinde sath-ı bahrdan aşağı olan mahallerde sıtma oldukça şiddetle icrâ-yı hükmetmekde oldu- ğundan bu mahallerin tathîrâtı için her türlü vesâit-i mücâleleye mürâcaʻat edilmekdedir. Ez-cümle, miyâh-ı râdike kurutulur, göllere petrol dökülür, evlerde, ahırlarda tesâdüf edilecek sivrisinekler itlâf ve ince kafesli tül istiʻmâli tavsiye edilir.