HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 4

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 36 1532 Vâsiʻ ülkemizde senelerden beri hükümrân olan âfât-ı ictimâʻiyeden sıtma, frengi ve verem gibi hastalıkların yapdıkları vefeyât dolayısıyla elli senede beş milyon nüfûsun helâk olduğunu bu husûs- da tedkîkât yapan During Paşa müdellel istatistikler ile isbât etmekdedir. Harîta-i âlemde eskiden isimleri mazbût olan nice kurâ ve kasabâtın bugün bir harâbeden gayrı eserine tesâdüf edilmediğine bakılırsa bunun bir hakîkat olduğu maʻalesef tezâhür eder. Bu gibi âfât-ı ictimâʻiye ile alâkadâr olan ve ehemmiyete alındığı bazı gûnâ tedâbîr-i sıhhiyenin tatbîki ile anlaşılan esâsâtın daha esâslı ve cezrî bir tekâmüle vâsıl olmasını arzu etmeliyiz. Nüfûs daʻvâsında mühim bir âmil de teehhül mesʼelesidir. Bir memleketde bekârların ade- di tezâyüd etdikçe nüfûsun tenâkus etdiği yapılan istatistikler ile anlaşılmışdır. Bu hakîkati derpîş eden bazı hükûmetler bekârlara âid vergiler ihdâs etdikleri gibi teehhül edenleri teşvîk u tergîb eden kânûnlar teklîf etmekle kalmayıp çok doğuran âileleri taltîf bile etmişlerdir. Hattâ cinseynin hayât-ı ictimâʻiyedeki şahsiyetlerini tefrîkden ferâgat edemeyen bazı düşünceler erkek doğan çocuklara im- tiyâzât tahsîsine kadar ilerlemişlerdir. Bulunduğumuz asır içinde ve bilhâssa Harb-i Umûmî senelerinde ve müteʻâkiben hemen her memleketde teehhül edenlerin azalmağa başladığı istatistikler ile müsbet bir keyfiyet olduğu gibi on seneden beri geçirmekde olduğumuz inkılâbât teehhül edenleri bile dalâlete sevk ederek talâk yekû- nunu câlib-i dikkat bir şekle ısʻâd etmişdir. Fi'l-hakîka hayât-ı maʻîşetdeki güçlük ve hayât-ı âiledeki buhrânlar bazı seneler öyle hâd bir şekil almışdır ki, âile teşkîline yeltenen gençlerin bütün azim ve irâdeleri kırılmış ve ferdî hayâtın idâmesi kaygısı tebellür etmişdir. Bu münâsebetle hükûmetin evvel emirde hayât-ı ictimâʻiyedeki iktisâdî buhrânları izâle çârelerini ihzâr ile berâber teehhül edecekleri himâye ve teşvîk yollu kavânîn ihdâs ve lâyıkıyla tatbîk etmesi îcâb etmekdedir. Nüfûs siyâsetinde hıfzıssıhha-i âmmenin teʼsîrâtını istihfâf etmek de gayr-ı mümkindir. Bir meskende yaşayan bir âilenin efrâdı hıfzıssıhha kavâʻidine ne kadar merbût olursa olsun, şehrin be- lediyeye âid umûr-ı sıhhiyesi muhtel olursa hayâtı tehdîd edecek avâmilden tevakkî oldukça güçleşir. El-yevm sokaklara, öteye beriye sümküren ve balgam atan anâsır mevcûd oldukça meskenin en üst katına kadar ayakkabılarımız ile çıkmak hakkını alabilmekliğiniz mümkün müdür? Bu sûretle yerde emekleyerek her bulduğunu ağzına almağı tecrübe eden küçük yavrularımıza verem gibi sârî hastalık âmillerini kendimiz yutdurmuş olmuyor muyuz? Şehir belediyesi halka temiz ve mikrobsuz su içirmeği taʻahhüd edemezse, belediyenin kavâʻid ve kavânînini esnâfa ve şirketlere hakkıyla tat- bîkden âciz kalırsa nüfûs daʻvâsı karşısında müttehim sayılmış olmaz mı? Bunca senelik bir şehrin mezbahası bile yakın [396] zamânda ve nice müşkilât ile açılmamış mıdır ve el-ân soğuk havâ mahzenleri, mecrâların tanzîmi gibi nevâkısı ikmâl olunmuş mudur? İstanbul gibi bir şehrimizin yevmî toplanan müzahrafâtını bile mahv u imhâ edecek teşkîlâtımız maʻatteessüf el-ân yapılamamışdır. Denize dökülmesi teʻâmül olan bu müzahrafâtın ekseriyâ maʻâkis cereyanlar ile sâhillerimize geldiği, yüzlerimize çarpıldığı bile görülür. Hattâ müzahrafâtı taşıyan sâl-dîde mavnaların liman dâhilindeki geşt ü güzârlarında husûle gelen taʻaffünâta tahammül bile bazen gayr-ı mümkindir. El-hâsıl bir tarafdan halka ferdî hıfzıssıhha kavâʻidini hakîkî bir îmân ile taʻlîm etmek üze- re mekâtibde nazarî ve amelî hıfzıssıhha derslerine ehemmiyet vermek, sıhhî müzeler teʼsîs etmek, hayâtın ve sıhhatin pek kıymetli ve bir daha ele geçmeyecek mevhibe olduğunu ilhâm etmek, diğer tarafdan hükûmet ve belediyenin bilâ-ifâte-i vakt şehrin ve âmmenin hıfzıssıhhasını teʼsîs ve techîz etmek iktizâ eder.