HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 4

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 36 1534 İran dâhilinden geçen huccâc için muhtelif yollar bulunmasından İran Meclis-i Umûr-ı Sıh- hiyesi'nin son raporunda İran'ın ahvâl-i sıhhiye-i umûmiyesinin gayr-ı müsâʻid gösterilmesinde ıs- râr edilmesi beynelmilel hâiz-i ehemmiyet bir mesʼele telâkkî edilmişdir. Bu rapora nazaran İran'da malaryadan mâʻadâ kolera veya hummâ-yı râciʻa, çiçek ve tifüsün senelerce devâm etdiği ve fakat bunların en mahûfu malarya olduğu kaydedilmekdedir. Cenûbî Rusya'dan alınan sıhhiye raporları ahvâlin vehâmetini göstermekde olup meselâ Ukray- na'da 1923 senesinin ilk on ayı zarfında yarım milyon malarya musâbı tahakkuk etdiği ve hükûmetin kinin mevcûdu bir tonilatonun 2/3'üne tenezzül eylediği ve meʼmûrîn-i sıhhiyeden alınan maʻlûmâtda ise Moskova'nın cenûb havâlîsinde marazın câlib-i endîşe bir hâlde tevsîʻ-i dâire eylemekde olduğu anlaşılmakdadır. Âfetden en ziyâde müteessir olan yerler Türkistan, Volga, Kafkasya havâlîsidir. Pravda gazetesine göre Kafkasya ahâlîsinin dörtde üçü malaryadan muztaribdir. Nisan'da Kiev'de musâbîn mikdârı tezâʻuf etmişdir. Malarya mesʼelesi hakkında icrâ-yı tahkîkâta meʼmûr edilen Cemʻiyet-i Akvâm'ın Hıfzıssıhha Komitesi Mayıs'ın yedisinden onuncu gününe kadar Paris'de akdetdiği son ictimâʻda İtalya Sıhhiye Nezâretince tertîb edilen cedvel-i esʼile esâs olmak üzere tekmîl Avrupa ile müstemlekâtda icrâ edilen tahkîkâtın devâmı için mukarrerât-ı mühimme ittihâz etmişdir. Komisyon aʻzâsı, cemʻ-i maʻlûmât edebilmek için marazın istîlâ sâhasını ve bu bâbdaki vesâit-i mücâdeleyi reʼyü'l-ayn görerek malaryanın icrâ-yı hükmetdiği memleketlerde teftîşâtda bulunacak- dır. Teftîşât Yugoslavya, Yunanistan, Bulgaristan, Romanya, Ukrayna, Rusya, Polonya'da yapılacak ve komitenin ictimâʻa karâr verdiği Roma'da hitâm bulacakdır. Bu münâsebetle cihân kinin istihs[â] lâtının tezyîdi mesʼelesi de beynelmilel bir konferans akdine mevzûʻ teşkîl edeceği gibi malaryanın beledî bir tarzda hüküm sürdüğü memleketlerde kinin zerʻiyâtına vüsʻat verilip verilmeyeceği mesʼe- lesinin tedkîki dahi muhtemeldir. Konferans kinin istihsâlâtıyla fürûhtunun tanzîmini tedkîk edecek ve mesâʻîsinin netâyic-i mesʻûdesi şübhesiz binlerce hayât-ı beşeri kurtaracakdır. Kınakına zerʻiyâtının Rusya'nın cenûb havâlîsiyle Türkistan vesâir mahallere idhâli kâbil olup [398] olamayacağı hakkında Cenevre Dârülfünûnu müderrislerinden bir zâtın beyânâtını ehemmiye- tine binâen âtiye derc ediyoruz: Müderris-i mûmâileyh diyor ki: "-Kınakına ağacı şimdiki hâlde Cava adasının 1.250-2.000 metre irtifâʻında bulunan dağlık aksâmında zerʻ edilmekdedir. Maʻamâfîh 500 metre irtifâʻında bulunan mahallerde dahi zerʻiyât ya- pılabilir. Kezâ, Sumatra adasında Himalaya cibâlinin Esam kısmında, Nilgiri ve Sila dağlarında da gars edilmekdedir. Avrupa ve şarkda çay zerʻiyâtı yapılabilecek olan Kafkasya'nın Bahr-ı Siyah eteklerinden başka mahallerinde yetişmesini kâbil görmüyorum. Şarkın birçok memleketlerinde tahavvülât-ı azîme-i havâiye ve kurak aylar kınakınaya gayr-ı müsâʻiddir. Şimdiki hâlde Cava adası garsiyâtı ihrâcât mikdârını tezyîd edebilecek mahsûlât verecek kâbi- liyetde görülmekdedir.