HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 5

Türkiye Hılâl-ı Ahmer Mecmû‘ası Sayı 47 2207 Halkı, bilhâssa câhil kısmını münâsib konferanslar ve hutbeler ile tenvîr ederek bitin vücûd üzerinde taʻayyüş eden tabîʻî bir tufeyl olmadığını telkîn etmek, zararlarından [ve] bazı mühlik has- talıkların intikâlinde âmil olduğundan bahsetmek lâzımdır. Mekteblerde hıfzıssıhha-i ictimâʻî derslerinde genç nesle bu husûsda lâzım gelen maʻlûmâtı muntazam bir program dâiresinde tedrîs etmek ve talebeleri münâsib günlerde bit yoklamasına çıkar- mağı iʻtiyâd etmek îcâb eder. Bitli mıntıkalarda halkı tathîr için temizleme mahalleri teʼsîs edilmeli- dir. Bu müessesâtda: 1-Bitli ve sirkeli eşhâsın soyunmasına ve tırâş olmasına mahsûs bir mahal, 2-Sıcak ve sabunlu bir hammâm, 3-Yeni çamaşır ve temizlenmiş elbise giymeğe mahsûs mahal, 4-Etüv veya buğu sandığı mevcûd olmalıdır. Temizlenecekler evvelâ soyunma mahalline girerek soyunacaklar ve saçları, vücûddaki fazla kılları kâmilen kesilip tırâş edilerek hammâma gireceklerdir. Hammâmda yıkanırken elbise ve eşyâ etüve girerek müddet-i muʻayyenesi zarfında bit ve sirkeler imhâ olunacakdır. Hammâmdan çıkan eşhâs giyinme mahallinde ya yeni ve temiz çamaşır veya etüvden çıkarılıp soğutulan eski elbise ve çamaşırlarını iktisâ edeceklerdir. Temizleme mahallerinde temiz ve kirli eşhâsın ihtilât ve temâs etmemelerine be-gâyet dikkat lâzımdır. Etüv ve buğu sandıklarına atılıp çıkarılan elbise ve eşyânın üzerindeki bit ve sirkelerin bi-tamâmihâ öldüklerini kontrol etmelidir. Birkaç tazyîk-ı nesîmî sıcak su buhârı cereyân eden seyyâr ve sâbit etüvler bit mücâdelesinde daha emîn ve müessir iseler de gerek iktisâd ve gerekse tatbîkât nokta-i nazarından memleketimizde taʻammüm edememişdir. Maʻamâfîh alelâde bir fırının 60-80 derece-i harâretde kuru harâreti de bit ve sirkeler için müessir ise de eşyâ ve malzemenin yanıp hasârzede olmamasına dikkat edilmelidir. Deri ve deriden maʻmûl eşyâ husûsî yapılmış kükürt odalarında veya bazı muzâdd-ı taʻaffün mah- lûlâtda tathîr edilmek îcâb eder. Anadolu'da bit mücâdelesine mıntıka teşkîlâtı üzerine ve şarkdan başlamalıdır. Her mıntıka temizlenirken muhîtine kordon vazʻ etmeli ve sâhaya girip çıkanlara bit yoklaması yapılmalıdır. Te- mizliğe köylerden başlayıp kasaba ve şehirlere gelinmelidir. Her evin bütün efrâd ve eşyâsı gâyet dikkat ve iʻtinâ ile temizlendikden birkaç hafta sonra dahi bit ve sirke yoklaması ihmâl edilmemelidir. Mektebler, kışlalar ve câmiʻlerde ve buna mümâsil müzdeham ve müctemiʻ halk kitleleri ara- sında bit yoklamasını îcâd ederek bu husûsda ihmâl ve lâkaydîsi görülenlere tedâbîr-i zecriye ve hattâ cezâiye tatbîk edilmek iktizâ eder. Orduların tathîri için daha büyük müessesât ve ciddî takayyüdât elzemdir. Ordu, seferberlik es- nâsında bilhâssa kış mevsimi pek çabuk ve kolaylıkla bitlenir ve lekeli hummâ, hummâ-yı râciʻa gibi âfât apansınız ve pek tehlikeli sûretde intişâr eder. Binâenaleyh gerek ordu heyʼet-i sıhhiyesi ve ge- rekse zâbitânı bu husûsu nazar-ı dikkatden dûr tutmayarak bölük, tabur teşkîlâtı üzerine bit yoklaması ve temizleme mahalleri teʼsîs etmelidirler. Almanların harb esnâsında şark hudûdunda 24 sâʻatde 12 bin askeri temizleyebilecek tathîr mahalleri teʼsîs etdiklerini ve orduyu Rusya ve Lehistan tarafından tehdîd eden bitden ancak bununla kurtardıklarını zikretmeden geçemeyeceğiz. Mücâdelede şahsın bit almamak husûsundaki takayyüdü ve bu husûsda aʻzamî taʻassub ve gay-