HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 5

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 48 2316 bûl edilirse bu maksada vusûl için teşkîlâtı tevsîʻ ve memleketin her köşesine taʻmîm etmenin fâidesi teslîm edilmiş demekdir. Binâenaleyh İstanbul'da vaktiyle ihdâs edilmiş olan cemʻ-i iʻânât heyʼetlerinin de başlangıçla- rında vaʻd etdikleri inkişâfı ihrâz etmelerine çalışmak üzere devâm etdirilmeleri şâyân-ı tavsiye ise de yeni nizâmnâme-i esâsîde kabûl olunan eşkâle tevfîkan bir şehir içinde mahallelere kadar şâmil müteʻaddid meclis-i umûmîler, merkezler, şuʻbeler, tâlî şuʻbeler hâlinde işi yürütmek nâsıl kâbil ola- cağı cây-ı mülâhazadır. Maʻamâfîh salâhiyetimiz fevkinde olan bu husûsa dâir beyân-ı mütâlaʻadan ictinâb ediyoruz. Vilâyetler Teşkîlâtı Vilâyetlerdeki merkezler ve kazâ ve nâhiyelerdeki şuʻbelerin umûmuna âid bazı fikirlerimizi yukarıda zikretmişdik. Onlara zeylen burada bu merkez ve şuʻbelerin sık sık teftîşe tâbiʻ tutulmasını, bu sûretle faʻâliyetlerinin Hilâl-i Ahmer makâsıd ve vezâifi dâhilinde kalmasına nezâret edilmesini ve her üç ayda bir merkez-i umûmîye göndermeleri iktizâ eden hulâsa-i hesâbiyelerin muntazaman irsâlinin teʼmîn olunmasını ehemmiyetle tavsiye ederiz. Ticâret Kasdıyla Alım Satım Hilâl-i Ahmer'in kasd-ı ticâretle mübâyaʻâtda bulunmaması geçen meclis-i umûmîde müzâ- kerât ve münâkaşât netîcesinde karâra iktirân etmiş ve merkez-i umûmî bu türlü muʻâmelâtdan tahzîr edilmiş idi. Meclis-i âlîniz riyâset-i muhteremesine takdîm ve bize havâle [75] olunan takrîrde bu husûsun tahkîki taleb ve yine meclis-i âlînizin ictimâʻlarından birinde bir aʻzâ tarafından şeker satılıp ticâret edildiği iddiʻâ olunduğundan gerek bu takdîrde istihdâf edilen buğday mübâyaʻası gerek şe- ker satışı işini tahkîk etdik. Merkez-i umûmînin 11 Kânûn-ı Evvel 1340 [Aralık 1924] celsesinde bu buğday mübâyaʻası mesʼelesi makâm-ı riyâsetin 'Hilâl-i Ahmer anbârlarında zehâir yekûnunun azal- dığını ve muhâcirler için şimdiye kadar muhtelif sâhalarda yapılmış olan muʻâvenâtın bundan sonra da ve bilhâssa iʻâşe sâhasında temâdîsine mecbûriyet hâsıl olacağı kanâʻatinde bulunduğu' beyân ile 'muhtelif âfât ve mesâib zuhûrunda Hilâl-i Ahmer'in erzâk tevzîʻi sûretiyle ahâlîye muʻâvenet mecbû- riyetinde olduğunu ve un fiyâtlarının gitdikçe tezâyüd etdiğini hâtırlatarak Hilâl-i Ahmer hesâbına bir mikdâr buğday mübâyaʻasını' teklîf etmesiyle mevzûʻ-ı bahis olup bazı aʻzâların iʻtirâzıyla berâber ekseriyetle muvâfakat edilerek elli bin lira tahsîsât iʻtâsına karâr verilmiş ve bu tahsîsât dâiresinde birinci defa 23 Kânûn-ı Evvel 1340 [Aralık 1924] târîhinde 20.332 lira bedelle yüz elli ton ve 31 Kânûn-ı Sânî 1341 [Ocak 1924] târîhinde 22.202 [lira] bedelle tekrâr yüz elli ton buğday mübâyaʻa edilmişdir. Hilâl-i Ahmer ihtiyâcı için alınan mevâddın muʻâfiyetine istinâden gümrük resmi tesviye olunmamışdır. Muahharan 8 Temmuz 1341 târîhinde buğday fiyâtının düşmekde olmasına binâen ve alımda olduğu gibi satışda da lâzım olan merkez-i umûmî karârını almağı bekleyemeyerek müstaʻ- cilen 2 gün vaʻde ile ve gümrük resmi Hilâl-i Ahmer'e âid olmak şartıyla 52.357 liraya satılmışdır. Gümrük resminin bâliğ olduğu 10.800 lira bu bedelden tarh edilince mütebâkî 41.557 lira ile üç yüz ton buğdayın mübâyaʻa fiyâtı olan 42.534 lira arasındaki 977 lira fark, hâsıl olan zararı ifâde eder. Reviş-i ahvâl bu buğdayın kıtlık ihtimâline karşı bir tedbîr-i ihtiyâtî olarak alındığını ve mü- bâyaʻa teklîfinin serdinde esbâb-ı mûcibe olarak zikrolunan iʻâşe sâhasında temâdî-i muʻâvenete mecbûriyet hakkındaki kanâʻat tahakkuk etmeyerek sarfına ihtiyâc hâsıl olmadığını göstermekdedir. Tafsîlen arz olunan bu işde bir kasd-ı ticâret zâhir olmayıp niyyâtın ise keşfine imkân olmadığından bu bâbda bir hüküm iʻtâsı meclis-i âlînizin reʼy ve ictihâdına bağlıdır.