HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 5

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 48 2317 Şeker satışı işine gelince; bu da vaktiyle ihtiyâcâta sarf olunmak üzere Ankara murahhaslığı emrine gönderilen sekiz bin kilo şekerin muahharan 1.500 kilosu Ankara'da, 1.400 kilosu Kasta- monu'da olmak üzere cemʻan 2.900 kilosunun satılması keyfiyetinden ibâret olup bu mesʼelede de hüküm verebilmek için Hilâl-i Ahmer ihtiyâcından fazla olan veya ihtiyâc hâsıl olmayan eşyâ ve er- zâkını satmasının bir muʻâmele-i ticâriye addedilip edilmeyeceğinin evvel emirde taʻyîni iktizâ eder. Ankara Murahhaslığı Muʻâmelâtı Ankara Murahhaslığı, merkez-i umûmî ile münâsebâtı ahvâl-i harbiye dolayısıyla münkatıʻ olduğu esnâda cereyân eden muʻâmelâtı arasında değirmen işletilmesi, tiftiğin mübâyaʻası, kumaş satışı gibi Hilâl-i Ahmer'i mutazarrır eden bazı işler yapıldığı hakkında encümen riyâsetine vâkiʻ olan ihbârı nazar-ı dikkate alarak evvelâ bu işlere dâir merkez-i umûmî raporunda îzâhâta tesâdüf edilememesi esbâbını taʻmîk etdik. Ankara Murahhaslığı'nın henüz [76] muʻâmelât ve hesâbâtı kâ- milen tasfiye edilmediğini ve bunların da o meyânda bulunduğunu öğrendik. Bu mesʼelenin ancak hesâbâtın tasfiyesi ve merkez-i umûmî raporuna derci zamânında tedkîki lâzım gelmek îcâb ederse de Ankara Murahhaslığı'nın vazîfesi 25 Teşrîn-i Evvel 1339 [1923] târîhinde hitâm bulduğuna na- zaran o zamândan beri tasfiye muʻâmelesinin intâc edilememesi ve bu sûretle mesâil-i câriyenin vukûʻunda[n] senelerce sonra meclis-i umûmînin sâha-i tedkîkine dâhil olması garîb görüldüğünden dosyasını tedkîk etdik. Ankara Murahhaslığı senelerce devâm eden faʻâliyeti esnâsında bilhâssa vazʻiyetin husûsiyeti- ne binâen istîzânsızlık pek çok işler yapmak mecbûriyetinde kalmışdır. Bu muʻâmelât ve hesâbâtın rüʼyeti için evrâk-ı lâzımesi muhâsebeye havâle olunmuş ve muhâ- sebeye verilen bazı mâddeler hakkında tenkîdât ve mütâlaʻâtı hâvî 20 Şubat 1339 [1923] târîhli rapor 22 Haziran 1339 [1923] târîhli heyʼet-i idâre celsesinde müzâkere ve muhâsebenin tasnîfi dâiresinde yalnız muʻallel olmayan bir kısmın icrâ-yı mahsûbu ve diğer husûslar hakkında mütâlaʻası alınmak üzere raporun Ankara Murahhaslığı'na teblîği karârlaşdırılmışdır. Bu teblîğe cevâben Ankara Mu- rahhaslığı tarafından verilen 31 Temmuz 1339 [1923] târîhli mufassal îzâhnâme tekrâr muhâsebeye havâle edilerek buna karşı muhâsebeden 12 Eylül 1339 [1923] târîhli bir müzekkere verilmişse de bu bir muʻâmele görmemişdir. 26 Şubat 1340 [1924] târîhinde muhâsebeden tekrâr verilen diğer bir müzekkere üzerine heyʼet-i idârece hesâbâtın 'kabûl ve mahsûbu takarrür etmiş olmakla berây-ı tasvîb merkez-i umûmîye arzına karâr verilmiş ve merkez-i umûmînin 1 Nisan 1340 [1924] târîhli celsesinde keyfiyetin Mâliye Komisyonu'nda aʻzâ tahavvülleri kâh murahhas olan zâtın İstanbul'da bulunmaması gibi sebeblerle mesʼele intâc edilememişdir. Maʻrûzâtımızdan anlaşıldığı vechile pek uzun süren bu karışık mesʼelede câlib-i dikkât pek çok husûslar vardır ve vâkiʻ olan ihbâr da bahsolunan işler de bunlara dâhildir. Ankara'da fırın işletilmek işi, ekmek ihtikârı başgöstermesi üzerine hükûmetin teklîfiyle te- dâbîr-i mâniʻa olmak üzere orada bir değirmenin Şevket Bey isminde bir zât ile müştereken işletil- mesi (Teşrîn-i Sânî 1336 [Kasım 1920] - Mayıs 1337 [1921]) ve bundan husûle gelen zararın evvelâ taʻyîn-i mikdârında murahhaslıkla muhâsebe arasındaki ihtilâf ve bu zarardan şerîke âid olan kısmın mûmâileyh tarafından tanınmaması gibi husûsâtın heyʼet-i mecmûʻasıdır. Tiftik işi Eskişehir'de Zeytunîzâdeler Ticârethânesi'ne muʻayyen bir komisyon mukâbilinde satın aldırılan ve yine onların deposuna konulan 14.907 liralık tiftiğin evvelâ sûret-i mübâyaʻası, sâ- niyen mübâyaʻası evrâk-ı müsbetesinin icrâsından on altı ay sonra hesâbâta geçirilmesi bu tiftiklerin işgâl esnâsında Yunanlılar tarafından zabt ve müsâdere olunmak sûretiyle ziyâʻı mesʼelesidir.