HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 5

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 49 2389 Celâl Sâhir Bey: "-Bendeniz, rapordaki sözlerimizin bir silsile-i sitâyişe vesîle olacağını bilsey- dim yazmazdım". Âkil Muhtar Bey: "-Beynelmilel Salîb-i Ahmer Komitesi mesʼelesine gelince; orada Celâl Sâ- hir Bey'in mütâlaʻasına iştirâk ediyorum. Bu husûsda Haydar Beyefendi'nin hatâları vardır. Onun için fikrine iştirâk edemem. Beynelmilelliğe iştirâk etmemiz, bize hiçbir zamân zarar vermemişdir. Bila- kis birçok menâfiʻ teʼmîn etmişdir ve bundan sonra iştirâk edip etmemizi bu kongre karârlaştırmasın. Bu cihet, bundan sonra ictimâʻ edecek olan merkez-i umûmîye âiddir, efendim ve bizim bu yolda hareketimiz dâimâ hükûmetin fikri alındıkdan sonra yapılmışdır. Burada alacağımız karâr, muzırdır. Bu husûsda hiçbir karâr ittihâz edilmemesini teklîf ederim. Eğer merkez-i umûmîmiz ve hükûmet buraya girmek lüzûmunu hissederse girebiliriz. Sonra, meʼmûrlarımızın çok çalışdığına dâir raporda bir bend vardır. Bendeniz bunu, heyʼet-i merkeziyenin reîs-i sânîsi sıfatıyla tasdîk ediyorum. Meʼmûrlarımız hepsi vazîfelerini hattâ vüsʻleri fevkinde bile icrâ ve îfâ etmeğe gayret etmişlerdir. Hakîkaten bizim elimizde bulunan usûl-i muhâse- be zannediyorum ki, en mükemmel usûllerden birisidir. Fakat bunu teʼsîs ve bize hediye eden burada müsâʻadenizle ismini söyleyeceğim -ki Keresteciyan Efendi'dir- bundan on altı sene evvel bu usûl-i muhâsebeyi bize ihdâ etmişlerdir. Burada ismini yâd etmeyi kendisine karşı vazîfe telâkkî ediyorum. Fakat bu usûlün hüsn-i idâmesinde gerek muhâsebecimizin ve gerek tevâbiʻinin ve gerek anbârcıları- mızı[n], hulâsa birçok meʼmûrlarımızın cehd ü himmeti olmuşdur. [141] Haydar Bey: "-Müsâʻade buyurursanız bugün Lig'i teşkîl eden Salîb-i Ahmerlerin adedi elli dörde vâsil olmuşdur. Bu adedde İsviçre Salîb-i Ahmeri de dâhildir. Binâenaleyh Lig'e dâhil ol- mamızı fâidesiz gören Âkil Muhtar Beyefendi acaba bu İsviçre Salîb-i Ahmeri'nin dâhil bulunmasını ne ile teʼvîl buyuracaklar? Sonra, Lig nizâmnâmesinin dördüncü mâddesinde diyor ki, her aʻzâ tahrî- ren beyân etmek sûretiyle her an Lig'den müfârakat ve istiʻfâ edebilir. Bu kuvvetler elimizde oldukça dâhil olmamızdan ne zarar gelebilir? Eğer şimdiye kadar dâhil olsa idik, cidden çok istifâdeler ede- cekdik". Âkil Muhtar Bey: "-O hâlde beş-altı dakîka kadar bir müsâʻade istiyorum ki, bu bâbda arz-ı maʻlûmât edeyim. Lig nedir? Lig, harbden sonra İʼtilâf Devletleri tarafından İngiliz parasıyla teʼsîs edilmişdir ve bunun başında İngilizlerin nâzırı olan bir zât mevcûddur. Bugüne kadar nizâmnâmesi o sûretle yapılmışdır ki, her devlet burada müsâvî vazʻiyetde değildir. Dört-beş devlet hâkimdir. Onlar mutlakâ bulunur, diğerleri tâlî olarak gelirler. Bendeniz bunu Beynelmilel Komisyon'da da söyle- dim. Burada söylüyorum ki, bu siyâsî bir maksadla teşekkül etmişdir. Birkaç hükûmet tekmîl Cro- issant-Rouge Heyʼeti'ni eline almak istiyordu. Bu heyʼet ise biliyorsunuz müsâvî salâhiyetli Salîb-i Ahmer murahhaslarından mürekkeb bir heyʼetdir. Biliyorsunuz ki, buraca verilen raporlar sulh müzâ- kerâtında pek büyük hizmetler görmüşdür. Maʻrûzâtımı nazar-ı dikkate aldıkdan sonra Lig'e niçin girmedik? diye birkaç bin liradan bahsetmek doğru değildir. Bendeniz demiyorum ki, katʻiyen gi- rilmesin. Fakat burada vereceğimiz karâr merkez-i umûmîyi bağlar. Bugün İsviçre başka, Comité Internationale başkadır. Maʻamâfîh bu kongrelerinde bunların bir kısmının çıkması ihtimâli gâyet kuvvetlidir. Maʻamâfîh bu mesʼeleler burada mevzûʻ-ı bahis olamaz. Bir karâr ile merkezin elini bağlamak doğru olamaz. Başka bir şey ricâ etmiyorum, efendim". Reîs: "-Esâsen Haydar Beyefendi'nin tahrîrî bir teklîfleri de yok. Şifâhî olarak söylenmiş ve matlûb cevâb da şifâhen verilmişdir. Başka söz yokdur. Verilmiş takrîrleri okudukdan sonra idârî ve mâlî raporları ayrı ayrı reʼy-i âlînize arz edeceğim. (Kütahya murahhası ve rüfekâsının takrîri okun- du.)