HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 5

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 49 2397 ların içinde gâyet mühim bir mesʼele vardır. Bu da vilâyet merkezlerimizin ve şuʻbelerimizin, gaflet sâikasıyla makâsıd-ı cemʻiyeti kavrayamamak sâikasıyla yâhûd iʻâneyi kendi memleketimizden top- lamıyor muyuz, oraya sarf ederiz? gibi bir kanâʻat ve ictihâdla Hilâl-i Ahmer'in istihdâf etmediği gâ- yeler uğrunda para sarf etmiş olmalarıdır. Baş ağrıtmamak için bunların bir-ikisini söyledik. Nâ-mü- tenâhîdir. Meselâ, bir vilâyetdeki vâlî Hilâl-i Ahmer merkezini himâye ediyor. Bazen reîs oluyor, filân ediyor. Sonra bu kadar para topladık şuraya bir jandarma karakolu yaptıralım diyor. Merkez bi- rini reddediyor, ikisini reddediyor, üçüncüsünü de reddederse o makâm-ı idârînin vazʻiyeti iʻtibârıyla müşkilât baş gösteriyor. Mecbûren mutâvaʻat ediyor. Yani Hilâl-i Ahmer'in maksadlarında iki inhirâf vardır. Bir kısmı kendi gafletlerinden neşʼet etmişdir. Diğer arz etdiğim gibi bazı makâmât-ı idâriye- nin müdâhalelerinden ileri [150] gelmişdir. Biz nüfûz ve kudretlerini bu sûretle yanlış istiʻmâl eden makâmât-ı idârîye bu bâbda teblîgât îfâsı için lâzım gelenler nezdinde teşebbüsde bulunmak üzere merkez-i umûmîye salâhiyet verelim diyoruz. Sonra maʻlûm-ı âlîniz İstanbul kalabalık bir şehirdir ve burada Hilâl-i Ahmer'in birçok teʼsîsâtı vardır ki, şimdiye kadar merkez-i umûmî tarafından idâre ediliyordu. Şimdi merkez Ankara'ya gidiyor. Bu müessesât İstanbul merkezince mi idâre edilecek- dir, yoksa kapanacak mıdır? Bu cihetler musarrah değildir. Hanımlar merkezini ilgâ etdik. Hanımlar merkez-i umûmîsi burada bir takım vezâif îfâ ediyordu. Hanımlar dârüssınâʻası vardır. Şimdi bu müessese eski vazʻiyetde İstanbul merkezinin müessesesi mi olacak? Bunu İstanbul merkezi kendi vâridâtıyla mı idâre edecek, yoksa merkez-i umûmîye mi tâbiʻ olacak? Sonra ayrı bir mâdde hâlinde tesbît etdiğiniz Hastabakıcı Mektebi vardır. Merkez-i umûmî, Hastabakıcı Mektebi'ni bugün yalnız İstanbul'da açmışdır. Biz temennî ediyoruz ve raporumuzda da zikretdik ki, Hastabakıcı Mektebi her tarafda açılsın. O hâlde her memleketde açılacak Hastabakıcı Mektebi kendi merkezi tarafından mı idâre olunacakdır? Üçüncüsü, vâridât mesʼelesi… Farazâ merkez kuyûdâtını tedkîk ederken gördüm ki, İzmir şuʻbesi rozet hâsılâtını merkez ihtiyâcâtına sarf etmeğe lüzûm göstermiş, merkez-i umûmîye cevâb veriyor. Bizim büdcemizde rozet hâsılâtı diye bir hâne vardır ve bu merkez-i umûmînin men- baʻ-ı vâridâtıdır. İstanbul merkezi rozetden en çok hâsılât yapacak merkezdir. İstanbul merkezi gazete çıkarmak, rozet tevzîʻ etmek gibi senede bir olan işler hakkında ne olacakdır? Bunlardan yüzde bir istifâde hakkı var mıdır? Eğer olmazsa İstanbul merkezinin bütün faʻâliyetlerinin akîm kalması mu- hakkakdır. Bu cihetler bendenizce müzâkere ve tedkîke ve netîcede ona göre merkez-i umûmîye bir direktif verilmeğe muhtâc mesʼelelerdir". Reîs: "-Celâl Sâhir Beyefendi'nin verdikleri îzâhât dâiresinde heyʼet-i muhteremeyi tenvîr için arz ediyorum ki, dârüssınâʻa, Hastabakıcı Mektebi açılmışdır. Bunlar devâm edecekdir. Rozet hakkında münâkaşa edilir ve bir karâr verilirse icrâ vazîfesini tevdîʻ etdiğiniz merâkiz-i umûmî için ne kalacakdır? Zât-ı âlîniz mensûb olduğunuz idâre encümeni nâmına nokta-i nazarınızı îzâh buyurdunuz. Heyʼet-i muhtereme buna muttaliʻ oldu. Zabta geçdi. Yalnız Ankara murahhaslığına âid kısım müstesnâ olarak raporu bir kül hâlinde heyʼet-i umûmiyenin reʼyine arz ederiz. Kabûl olu- nursa maksad hâsıl olur. Şübhesiz burada cereyân eden müzâkereyi merkez-i umûmî nazar-ı iʻtibâra alır ve icrââtını ona göre yürütür. Dârüssınâʻa hakkında bir karâr verirseniz yarın merkez-i umûmî büdcesi dâhilinde bunu başka bir şekilde idâre edebilir. Bunlar icrâya müteʻallik işlerdir. Belki tevsîʻ edilecekdir. Merkez-i umûmînin tedkîkine mütevakkıfdır. Bunları burada ayrı ayrı tedkîk etmek mer- kez-i umûmînin dâire-i faʻâliyetini daraltır ve merkez-i umûmîyi müşkilâta uğradır. Raporlar mer- kez-i umûmîye veche veriyor demekdir". Celâl Sâhir Bey: "-Bunlar merkez-i umûmînin mi İstanbul merkezinin mi müesseseleri olacakdır?" Reîs: "-Tabîʻî merkez-i umûmînin".