HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 5

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 43 2007 teseʼül etmek derecesine gelen halkın tasavvurun fevkinde maʻrûz kaldığı zucret ve sefâlet-i azîme munzam olmuşdur. İşbu hâl ve vazʻiyet-i müessife karşısında hükûmet hemen işsizleri nâfiʻ bir tarzda meşgûl et- mek üzere 30-40 millik bir sâhada şimendifer inşâsını taht-ı karâra almışdır. Teşrîn-i Evvel'de yumur- tadan çıkan milyonlarla çekirgeler görülmüşdür. Aynı sene zarfında İtalya, Avusturya, Türkistan ve Şimâlî Afrika'da da hâiz-i ehemmiyet olmayan çekirgelere tesâdüf edilmişdir. Havâlî-i muhtelifede ve bâ-husûs Cenûbî Afrika'da son aylarda çekirge itlâfı hidemâtında tay- yârelerden istifâde edildiği gibi Johannesburg havâlîsinde lokomotivlere havâ-yı muzîk yardımıyla bir nevʻ arsenik mahlûlünü serper bir cihâz vazʻ edilmiş ve bu vechile hat üzerinde tebdîl-i mevkiʻ eden çekirge sürülerine önden ve iki tarafdan tazyîk icrâsı düşünülmüşdür. Devâm eden tedkîkâtdan istihsâl edilen netâyice nazaran hevâmm u haşerâtı itlâf için istiʻmâl edilen mahlûllerden Rusya'da Pospelov tarafından tecrübe edilen ve bir kısım arsénite de soude ile yirmi kısım söndürülmüş kireçden mürekkeb halitayı zikretmek îcâb eder. Bu halîta çavdara hiçbir teʼsîr icrâ etmediği hâlde bununla tuzlanmış nebâtâtı ilk yirmi dört sâʻat zarfında ekl eden haşerâtı altı gün geçmeden itlâf etdiği görülmüşdür. Cenûbî Afrika'da fluorure de sodium ile yapılan tecrübeler dahi pek iyi netîceler vermişdir. Bu milhin arsénite de sodiumdan az zehirli olduğu şâyân-ı kayıddır. Mesmûmen telef olan çekirgeleri yiyecek hayvânât için melhûz tehlikeye gelince; bu husûsda Cenûbî Afrika'da son zamânlar[d]a sâhib-i salâhiyet iki zât tarafından yapılan tecrübelerden kemâl-i vuzûh ile çıkan netîce şudur: Arsénite de soude esansıyla yapılan "kâtil haşere"yi miʻdesine idhâlden sonra telef olan çekir- geler bilâhare bârgîr, koyun, tavuk, hindi ve ilh. gibi muhtelif çiftlik hayvânâtına yedirilmişdir. Bu bâbda tanzîm edilen gâyet mufassal cedvellerin tedkîkinden anlaşıldığına göre boynuzlu hayvânâta arsenikin sem teʼsîrini yapabilmesi için kurumuş çekirgelerden bir günde 200'den 500 İngiliz livre- sine (livre) kadar ekl etmesi lâzımdır. Maʻamâfîh domuzların zehirden pek müteessir oldukları da görülmüşdür. Sanâyiʻde çekirgelerden istifâde bahsine gelince; çekirgelerin gübre olarak istiʻmâline âid es- kiden yapılmış tedkîkât maʻlûmdur. Son zamânlarda çekirgelerden istihsâl edilmiş yağlar en yüksek irtifâʻlarda hâlet-i seyyâlesini muhâfaza etdiği için tayyârelere pek elverişlidir. Bir de istîlâya uğrayan menâtıkda çekirgelerden edilecek istifâdenin mahv olan mahsûlün teʼmîn edeceği menâfiʻden daha fazla olduğunu iddiʻâ edenler de bulunmakdadır. Bunun için bi'l-cümle rençber ve zürrâʻın tarla işlerini bırakarak münhasıran çekirge devşirmekle ve toplanan çekir[ge] leri çuvallara yerleşdirmekle meşgûl olmaları îcâb edermiş. [265] Hattâ bu ticâreti kendilerine sanʻat etmiş bir-iki isim de zikrediliyor. Sağmal inekler diğer gıdâya hâcet kalmaksızın günde on livre (bir livre: 500 gram) ile beslene- bilmekde ve yüzde kırk nisbetinde kaymağı olan iyi bir süd vermekde imiş. Mesʼûliyeti râvîsine âid olan beyânât-ı sâlifeye çekirge ekl eden bu hayvânların gerek süd ve gerek etlerinin kendine mahsûs hoş veya nâhoş bir râyiha ve lezzeti olup olmadığı hakkında bir şey ilâve edilmemekdedir. _______________