HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 6

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 54 2625 Bundan başka süt emen çocuklarda görülen dehşetli ve mühlik ishâli uzun uzadıya tedkîk eden Doktor Tisye bu hastalığın şu iki şart dâhilinde peydâ-yı şiddet eylediğine dikkat etmişdir: 1-Bağırsaklardaki ifrâzât ve muhteviyâtın tamâmıyla kalevî olması 2-Bağırsağın sıhhatine delâlet eden bazı mikrobların ve meselâ bifidus nâmını alan basillerin o aralık emʻâda bulunmaması. Bu vechile vasat-ı miʻâînin kaleviyeti zülâliyetin pek ziyâde tefessüh etmesini teshîl etdiği gibi derûnuna bir mikdâr bifidus basilinden veya onun gibi mevâdd-ı hâmiziye ifrâz eden basillerden (ba- cillus parallactici) ilâve edilen ıslak bir et parçasının bazen aylarca müddet her türlü eser-i tefessüh ve tahallülden sâlim ve âzâde kaldığı tecrübeten sâbit olmuşdur. İşte Doktor Tisye, şu hakâyık-ı tecrübiye ve serîriyeden yeni bir tarz-ı tedâvî çıkarmak ve bazı vesâit ile bağırsaklardaki muzır mikrobların adedini azaltmak istiyor. Bunun için de derûnunda bifi- dus veya parallactici basilleri bulunan mugaddî bir et suyunu iltihâb-i miʻâya uğrayan yavrucuklara içirerek bu hastalığın izâlesine çalışıyor. Bu mesâʻîden istihsâl edilen netîce cidden hayret-âverdir. Birçoklarında derhâl harâret düşüyor, gâitât-ı levn ve manzara-i tabîʻiyesini [320] alıyor ve çocuk neşʼelenmeğe, irâʼe-i âsâr-ı hayât ve sıh- hat etmeğe başlıyor. Doktor Tisye, bu usûlü büyüklerdeki hazım râhatsızlıklarına da tatbîk ederek fevâid-i mühim- me iktitâf etmiş ve bu tedâvînin teʼsîrât-ı hasenesiyle senelerden beri bağırsak zaʻfından, kabız-ı muʻannidden şikâyet eden birçok hastaları şifâyâb ederek eski tamâmi[ye]t-i hazmiyelerini iʻâde ve teʼmîne muvaffak olmuşdur. Bu tarz-ı tedâvîyi tecrübe eden birçok etıbbâ istihsâl eyledikleri fevâid-i gayr-ı muntazaranın karşısında şaşırıp kalmışlardır. *** Tisye, tarz-ı tedâvîsinin sûret-i tatbîk ve idâresi şundan ibâretdir: Evvelâ, zülâliyât-ı hayvâniyenin bağırsaklarda uğrayacağı tahavvülât-ı tefessühiyeyi mümkün mertebe tahfîf etmek için hastaya süt, yumurta, et ve balık gibi şeyler vermelidir. Sonra bu şâfi mik- robların bağırsaklardaki kolayca neşv ü nemâlarına yardım etmek üzere hastaya şekerlice şeyler içir- melidir. Bunun için günde kırk veya elli gram kadar süt şekerini hâvî bir mikdâr su içmek kâfidir. Hastanın kahvaltısı bir fincân kakaodan ibâret olmalıdır. Bu kakaoya biraz çiğ kaymak ilâve olunabilir. Bu kaymak bağırsakdaki mikrobun tamâmıyla az çok yoğurtlaşır. Öğle ve akşâm yemek- leri mümkün olduğu kadar hafîf olmalı ve şu vechile tertîb edilmelidir: 1-Yağlı veya yağsız bir çorba 2-Azotlu ve gayr-ı hayvânî bir kap yemek. Meselâ pilav, makarna, neşâî sebzelerden mercimek, papates, nohud, fasulye bu hizmeti görebilir. 3-Neşâî ve ekseriyâ sebze ve salata gibi şeylerden ibâret bir kap yemek 4-Çiğ kaymak veya kaymaksız pasta gibi şeylerle komposto, şekerlilerden, reçellerden, hâsılı