HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 6

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 56 2712 dan meselâ şeker ve şühûm gibi bazıları orada tevkîf edilir ve diğerleri de evride-i fevka'l-kebediye vâsıtasıyla verîd-ı ecvef-i süflîye bi'l-intikâl oradan kalb-i eymene, oradan akciğerlere ve baʻdehû kalb-i eysere ve oradan da şerâyîn-i bedeniye delâletiyle kâffe-i ensice-i bedene intikâl ederler. Evʻiye-i lenfâiye veya keylûsiye de henüz müttefekun aleyh değilse de beşere-i muhâtıyenin bir teʼsîr-i mahsûsuyla şühûm-ı münkasemeyi massederler. Şühûm-ı müstahlebe-i mebhûse bu evʻiye-i lenfâiye vâsıtasıyla pake hazînesine bi'l-intikâl oradan kanât-ı sadrî vâsıtasıyla verîd-i tahte't-terko- vî-i yüsrâya yani seyl-i verîdîye girer ve kalb-i eymende evvel doğrudan doğruya evride ile massolu- nan mevâd karışır. Teʼsîrât-ı hazmiyeleri hemen hiç hükmünde olan emʻâ-i galîzaya gelince; su, emlâh, glikoz ve pepton gibi mevâddın henüz miʻâ-i aʻverde imtisâsı görülürse de fakat emʻâ-i galîzanın vasatına ge- lince bu muʻâmele-i imtisâsiye hitâm bulunur. ZELZELE HASÂRÂTI VE ZELZELELERE KARŞI SİGORTA Zamânımızda seyr u sefer-i havâî ve bahrîden mütevellid zâyiʻât, karada vukûʻa gelen âfât ve mesâib-i umûmiyenin îrâs etdiği hasârâtdan daha az mühimdir. Japon büyük zelzelesi hakkında tedkîkât-ı amîkada bulunmuş bir zât, bu hareket-i arzın sebe- biyet verdiği zarar u hasârın bir hulâsasını neşretdiği sırada üç milyon nüfûsun üç sâʻat zarfında ne vahîm muhâtarâta maʻrûz kaldığını tasvîr ederken 400.000 insânın ezilmiş, yanmış, suda boğulmuş, kaʻr-ı zemîne geçmiş, kazâen terk-i hayât etmiş olduğunu haber veriyor. Bu felâketler bilhâssa şehirlerde vukûʻ bulmuş ve köylüler nisbeten daha az kurbân vermişdir. Japon zelzelesinde mahv olan emlâk ü emvâlin kıymet-i mecmûʻası 5 ilâ 8 milyar dolar arasın- da tahmîn ediliyor. Bu gibi elîm felâketler karşısında halk umûmiyetle ızhâr-ı tevekkül ve mukadderâta teslîm-i nefs etdiği görülmüşdür. Mesken ü meʼvâlarını bir tarz-ı gayr-ı sâbitde intihâb edenler bu intihâbın avâkıbına ser-fürû etmelidirler. Zâten birkaç bin kişinin memleketde fazla veya noksân olmasına ehemmiyet vermemek bir kısım şarklılara mahsûs [391] zihniyetdir. Nitekim Çin'de feyezânlardan, zelzelelerden milyonlarca nüfûsun mahv u helâk olduğu her bâr görülmekdedir. Bir asır evvel Avru- palıların tarz-ı muhâkeme ve telakkîleri de bundan başka bir şey değil idi. Hattâ bir müdâhale-i cer- râhiyeyi daʻvet eden vekâyiʻ muhârebe meydânlarında mecrûhînin tedâvîsi, hıfzıssıhha-i umûmiye mesâili dâimâ ihmâl edilir ve zarar u hasârlar esîr ve kölelerin mesâʻîsiyle tazmîn edildiği zâdegânlık usûlünün hüküm-fermâ olduğu memleketlerde yangınlara karşı sigorta mesʼeleleri mevzûʻ-ı bahis edildikçe işâret-i red olmak üzere omuzları yukarı kalkardı. Uzun bir zincir-i felâketin tek bir halkası- nı teşkîl eden Japon zelzelesi, merkez-i idâreleri Cemâhîr-i Müttefika'da ve Avrupa'da bulunan ecnebî şirketleriyle şirket hissedârlarına âid sermâyenin mahv u tebâh olmasına karşı alâkadârlar son derece âsâr-ı telâş gösterdiler. Yirmi sene zarfında en mühimleri taʻdâd edilmek üzere Martinique, Vezüv, San Francisco, Valparaiso, Kingston, Messina, Cartago, Sakurajima, Guatemala, Avezzano, Tokyo'da on bir zelzele felâketi yekdiğerini taʻkîb etmişdir.