HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 6

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 58 2789 verem mikroblarını hâvîdir. Verem olanların aksırır, öksürürken etrâfa yaydıkları tükürük habbecikle- rinin 2-3 metreye kadar giderek sağlam insânlara aşılandığını ve bunların pek az zamân sonra vereme tutuldukları fennen isbât olunmuşdur. Kulağa damla sirâyeti, ağız-ı bedende en işlek bir mecrâdır. Bu cevf, vücûdun neşv ü nemâ ve tegaddîsi için en mühim bir hazım yolunun ilk kapısıdır. Bu kapı günün mühim ve müteʻaddid sâʻatlerinde, sabâhdan akşâma, belki de bazı kimselerde gece yatıp uyuyunca- ya kadar işlemektedir. Sabâhleyin uyanıp yatakdan kalkıncaya kadar sigara ve kahve ile açılan bu kapı kahvaltı, kuş- luk, öğle taʻâmları, akşâm yemeği gibi esâslı vakitlerde daha mühim mâcerâlara maʻrûz kalır. Bundan mâʻadâ günün birçok sâʻatlerinde su, kahve, çay ve soğuk şerbetler içmek, simit, çörek, yemiş, pasta, dondurma gibi müteferrik şeyler yemek sûretiyle de dâimâ faʻâliyetde bulunur. Bilhâssa sigara ve nargile tiryâkilerinde ağız sabâhdan geceye kadar hemen dâimâ aralık kalan bir kapı hâlin- dedir. Bu kapıdan tesâdüfî olarak ne gibi mikrobların gireceği cây-ı iştibâh değildir. Birçok insânların fenâ iʻtiyâd netîcesi ağız ve burunları ile oynadıkları görülür. Bir kısım eşhâs da parmaklarını, şeytân tırnaklarını temizlemek için makâs makâmında ağız ve dişlerini kullanmak- dadırlar. El ve parmaklardaki pis ve muzır mikrobların vücûda girmesini teshîl eden bundan muvâfık ve kâfi bir muzır iʻtiyâd daha keşfedilemez. Eski zamânlarda birçok vâlidelerin sırf şefkati vesîlesiyle yavrucuğunun beslenmesini düşü- nerek ve kolayca hazmolacağını derk ederek ağzında çiğnediği lokmaları bebeğin ağzına devretmek iʻtiyâdı var idi. Fen nokta-i nazarından pek ziyâde tehlikeli addolunan bu muzır iʻtiyâd yüzünden kim bilir ne kadar maʻsûm nesil vereme yakalanmış ve diğer hastalıklara musâb olmuşdur! [450] Ağız temizliği mikrob nazariyesi ve müvellidü'l-maraz cürsûmelerin şahsiyeti keşfol- dukdan sonra ehemmiyet kesb eden ve hıfzıssıhha nokta-i nazarından pek mühim olan bir keyfiyet olmuşdur. Eskiden birçok hastalıkların nasıl sirâyet etdiği ve cürsûme-i marazînin vücûdun hangi noktasından dâhil-i beden olduğu maʻlûm değil idi. Bu sebebden ecdâdımız bir kısım hastalıklardan tahaffuz çâresini keşfedememişler ve birçok zamânlar ağız ve burun gibi boşluklardan seyelân eden ifrâzât ve bunların hâvî olduğu mikroblar dolayısıyla sirâyet eden hastalıklara musâb olarak pek çok telefât vermişlerdir. Fakat hâl-i hâzırda ilm-i emrâzın bu husûsdaki keşfiyât ve hakâyıkı maʻlûm oldukdan sonra ağız temizliğini ihmâl ve her ne sûretle olursa olsun ihlâl edenler fen ve muhâfaza-i sıhhat nokta-i nazarından afv edilemezler. El-hâsıl bu asırda ağzını temiz tutar ve ağzın tamâmiyet-i sıhhiyesini muhâfaza için gayret edenlerin hayâtı tehlikeye koyacak birçok hastalıklardan kurtulaca- ğına herkes inanmalı ve bu husûsda aʻzamî dikkat ü iʻtinâ hiçbir sûretle ihmâl edilmemelidir. _______________ GENÇ MEKTEBLİLERİN YEVMÎ MÎZÂN-I HAYÂTI 6-11 yaşındaki çocuklar sabâhın 8,45'inden akşâm 16,15'[e] kadar yevmiye 7,5 sâʻat olmak üze- re mesâʻî yapacaklardır. Şu hâlde yevmî 450 dakîkadan haftada 2.250 dakîka eder. Bu müddet gençlik hıfzıssıhhası nokta-i nazarından ber-vech-i âtî faʻâliyeti şâmil olacakdır: 1-Tahsîl zamânı, haftada 1.000 dakîka 2-Sıhhat zamânı, haftada 1.000 dakîka 3-Talebeye mahsûs faʻâliyet-i bedeniye zamânı, haftada 250 dakîka