HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 6

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 58 2827 lunamazsa altın farkı karıştırılacak, sonra değirmen hesâbı netîcesindeki zarar tesbît olunacakdır. Bu üç noktadan başka diğer altı nokta vardır. O altı noktanın teferruʻâtı vardır. Biz bunları tedkîk etdik. Netîcede bazı kusûrlara, noksânlara, usûlsüzlüklere delâlet eden birçok şâyân-ı tedkîk mevâd gördük. Bunları birer birer ve yerlerinde zikretdik. Heyʼet-i aliyye bu mevâddı görmüşdür. Bizim kanâʻatimiz şudur: Zikretdiğim üç mâddeden başka diğer mâddeler hakkında zimmete terettüb edecek bir şey yokdur ve bunda ahvâl-i fevkalâdeyi de nazar-ı dikkate alarak mahsûb etmek câizdir. Bunun hâricin- de demin arz etdiğim üç mâdde, muhtâc-ı tashîhdir. Eğer encümeniniz vazîfesini imkân dâiresinde îfâ etdiğini söylüyorsa, altı noktayı tasfiye etdiği üç noktayı şâyân-ı tasfiye bulduğunu fakat üç noktanın birisinde değirmen mesʼelesinde zarar mülâhaza etdiğini arz etmekdedir. Diğer mevâd hakkında sıra gelirse ve arzu buyurulursa îzâhât arz ederim". Mükerrem Bey (Isparta): "-Encümen arkadâşlarımızın îzâhâtına nazaran bu hesâb üzerine ibrâ karârı [484] vermek imkânı yokdur. Tedkîk hesâbât encümeni deyince hesâbât-ı nakdiye ve ayniye intâc edilmiş olmalıdır. Remzi Beyefendi buyurdular ki, altın alınmış. Bank-ı Osmanî hesâb-ı cârî- sinden. Fakat bunun sûret-i sarfı tevsîk edilememiş demekdir. Ayniyât hesâbının intâc edilemediğini zâten kendileri iʻtirâf ediyorlar. Şu nokta-i nazara göre önümüzdeki sene hesâbâtına göre bu defa vermiş oldukları raporlardaki ilişkili noktaların hallini kendilerinden ricâ ederim ve biz kendilerini intihâb edelim. Bittabʻ kendilerinin mesâʻîsi bu ayniyât hesâbının yapılmasına da kâfi gelmeyecek. Salâhiyet verelim. Bir, iki, üç muvazzaf meʼmûr istihdâm etsinler. Bu hesâbâtı intâc ve onların te- dkîkâtı netîcesini kendileri de tedkîk etsinler ve vâsıl oldukları netîceyi gelecek sene kongresinde söylesinler. Benim teklîfim budur". Doktor Mustafa Bey (Çorum): "-Bendeniz îzâhâtdan şunu anladım. Anladığımı hulâsa etmek için diyorum ki, tedkîk komisyonu kendisine verilen vazîfe noktasından birkaç mevzûʻu tedkîk et- miş. Bu dokuz mesʼele içinde mevcûd olan tiftik mesʼelesi, çamaşır mesʼelesi, murahhaslık maʻâşı vesâire gibi. Bunların kâffesinde mûcib-i mesʼûliyet bir şey görülmemiş. Netîce olarak üç şeyi henüz tamâmıyla tedkîk etmediği ve bunun için de vakit olmadığını söylemiş oldu. Demek ki, murahhaslık mesʼelesinin bütün nukâtını tedkîk etdiğimiz zamân ikiye ayırırız. Bunlar birisini tedkîk etmişler. Bunda mesʼûliyet-i mâliyeyi mûcib bir şey görmemiş, ikinci kısım henüz tedkîke muhtâc. Birinci kısım hakkındaki karâr verilebilir. İkinci kısmı da kendileri tedkîk edecekdir. Ondan gayrı olarak an- bârların eski heyʼetden yeni heyʼete devri için ayrıca üç kişilik mütehassıs komisyon istenmiş. Devir esnâsında birçok mübâyenetler oluyor. Bu mübâyenet vâkiʻ midir ve mübâyenetlerin mikdârı nedir? Mübâyenetleri görüldüğü zamân usûl ve nizâma tamâmıyla mutâbık olarak sarfı vesâiresi yapılmış mıdır, değil midir? Bunun hakkındaki tedkîkâtı yapacak mesʼûliyet-i mâliyeyi mûcib bir şey tahaddüs ederse onun sûret-i halli hakkında zannederim ki, daha evvelce bir taʻdîlnâme, teklîf etmişdik. Taʻ- dîlnâmeyi yedi zâtdan mürekkeb encümene havâle etdiniz. Orada kabûl edilen şekle göre onu tashîh edeceğiz. Öyle anladım. O encümene havâle edilen şey şu idi. İmkân-ı tahsîli görülemeyen Hilâl-i Ahmer'in matlûbunu ve heyʼet-i idârenin teklîfi ve mâliye komisyonunun mütâlaʻası üzerine meclis-i umûmî tedkîk komisyonunun karârıyla icrâ edilir diyor. Demek ki, şimdi teşkîl etdiğiniz üç zâtdan mürekkeb komisyon anbârların devri esnâsında çıkacak mübâyenet nedir? Bunların hudûdu neden ibâretdir? Bunun heyʼet-i umûmiyesini tedkîk etdikden sonra mesʼûliyeti istilzâm eder bir mesʼele varsa o mesʼeleyi arz edecekdir. Bendeniz böyle anlıyorum. Lütfen îzâh etsinler". Remzi Bey (Tedkîk Komisyonu'ndan): "-Efendim, Mükerrem Bey arkadâşımızın nokta-i na- zarları bittabʻ doğrudur. Biz gördüğümüz noksânları tesbît için bazı mevâd zikrediyoruz. İbrâ nokta-i nazarından tabîʻî bir zâtın hesâbı itmâm edilmeden evvel onun ibrâsı mevzûʻ-ı bahis olamaz. Biz yalnız hesâb hakkında bir fikir hâsıl olur diye bazı nukât-ı nazarı raporumuzda zikretdik. Hesâbâtın