HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 6

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 59 2865 ne sevk olunarak otomatik bir tarzda şişelere tevzîʻ ve kapakları kapanarak ve etiketleri vazʻ edilerek bir nazar-ı muʻâyeneden daha geçdikden sonra buzlar derûnunda piyasaya sevk olunuyor. Bu türlü sütlerin sağıldıkdan 36 sâʻat sonra tamâmen sarf edilmesi bir kâʻide hükmündedir. Şehâdetnâmeli sütler dâimâ hükûmetin kontrolü tahtındadır ve her gün mandırada mevcûd la- boratuvarda kimyevî ve bakteriyoloji[k] muʻâyeneye tâbiʻ olarak yevmî raporları devâir-i sıhhiyeye gönderilmek mecbûriyeti vardır. Bundan mâʻadâ hükûmet de tevzîʻ edilen sütlerden ayrıca numûne alarak resmî süt laboratuvarlarında tahlîl etdirmekdedir. Bu nevʻ sütde cerâim-i maraziyeden eser ol- mayacağı gibi muhtevî olduğu bakteri adedi de hadd-i asgarîdedir. Harârete maʻrûz olmadığı cihetle hâvî olduğu muhammerât ve vitaminler ter ü tâze hâldedir. Avrupa ve Amerika'nın bazı aksâmında sarf edilen bu nevʻ süt bilhâssa ana sütünden mahrûm kalan veya ana sütü gayr-ı kâfi olan bebeklere mahsûs piyasaya sevk edilmekde ve maʻamâfîh pahâlıya mâl olmakdadır. Bugün sıhhat-i âmme cihetiyle süt hükûmât ve belediyelerin en mühim bir meşgalesi olmuşdur. Bi'l-umûm medenî memleketlerde teşkîlât-ı sıhhiyede süt teftîşâtı ve muʻâyenâtı hemen birinci sınıf meşâgıl-i hayâtiye ve sıhhiyeden maʻdûd olmakda ve bu husûsda îcâb eden nakdî fedâkârlıklar hiçbir sûretle esirgenilmemekdedir. Sütün halk için tehlikesiz ve tamâmen sıhhî ve emîn bir hâlde satılığa çıkması için başlıca üç türlü kuyûdât-ı sıhhiyenin tatbîki îcâb eder: Bunlardan en mühimmi ineklerin sıhhati ve muʻâyenesidir. Sağmal ineklerin şeceresi temiz, meşhûr ve müteʻârif mahallerden intihâb edilmesi muvâfıkdır. Mandıra kadrosuna idhâl edilecek her hayvânın bir müddet-i muʻayyene zarfında ayrı bir mahalde taht-ı müşâhedede ve karantinaya alın- ması şartdır. Bu zamânda hayvân, mütehassıs bir tabîb-i baytarî tarafından ehemmiyetle muʻâyene ve aynı zamânda tüberkülin tecrübesine maʻrûz kalacakdır. Bu tecrübe fennin en muvâfık usûlü ve hassâs bir tüberkülin ile itmâm edilerek netîce rekord şeklinde hıfz ve dosyaya tevdîʻ edilmelidir. Bundan mâʻadâ sağmal hayvânların veremden gayrı bir hastalığa musâb olup olmadıkları, vücûdca ve sıklet nokta-i nazarından tedkîkâtı da itmâm edilmek îcâb eder. Mandıraların temizliği ve şerâit-i sıhhiyesi burada mevcûd hayvânâtın sıhhati ile pek ziyâde alâkadârdır. Mandıra binâsı ve pavyonlar fennin en son terakkiyâtına ve hıfzıssıhha-i mebânînin en asrî kavâʻidine ittibâʻan binâ ve inşâ edilecekdir. Elli inekden fazla istîʻâb eden büyük pavyonlar inşâ edilmemeli ve bu binâlar kârgîr, her tarafdan pencereleri, ziyâdâr olmalı ve günün muhtelif sâʻatle- rinde tecdîd-i havâya maʻrûz [516] kalarak güneşlenmelidir. Son zamânlarda güneşin süt derûnunda- ki vitaminlerin tezâyüdüne bâʻis olduğu tahakkuk etmişdir. Binâenaleyh ineklerin muhakkak birkaç sâʻat çayır ve güneşe çıkarılmaları veyâhûd sunʻî güneş ziyâsına maʻrûz bırakılmaları tavsiye olun- makdadır. Bu sebebdendir ki, asrî mandıralar sunʻî güneş ziyâsı âlât ü edevâtı ile techîz olunmakda, kışın ve güneşsiz havâlarda inekler kısım kısım bu tedâvîye arz olunmakdadır. Her hayvân muʻayyen sâʻatlerde iyi bir tımâra maʻrûz kalarak sağmadan evvel muhakkak yı- kanacakdır. Asrî mandıralarda her hayvâna mahsûs sabun, havlular ayrı mahallerde hıfz olunmakda ve sık sık taʻkîm edilmekdedir. Hayvânâtın iʻâşesi için lüzûmu olan mevâdd-ı gıdâiye kalori nokta-i nazarından yüksek dere- cede olmalı ve iʻâşe anbârlarının temizliğine ehemmiyet verilmelidir. Her sağımı müteʻâkib hayvân muhakkak yemlenmeli ve yatakları temiz ve kuru muhâfaza edilmelidir. Gübreler günde dört defa kaldırılarak imhâ edilmeli ve mandıra zemîni iki defa olmak üzere iyice yıkanmalıdır. Mandırada çalışan müstahdemîn sütden mütevellid hastalıklarda başlıca birer âmil sayılırlar. Binâenaleyh bu gibilere âid takayyüdât-ı sıhhiye ayrıca ehemmiyet kesb etmekdedir.