HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 7

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 62 3016 [42] Jean André Moynier, mühim bir sâʻat ticârethânesi müdürü idi. Gustave Moynier, Paris'de hukûk tahsîlini ikmâl etdikden sonra 1850'de Cenevre'ye avdet ede- rek şehr-i mezkûr barosuna kaydolundu. Ancak fikren dâimâ mesâil-i ictimâʻiye ve hayriye ile meşgûl olmasına binâen târîh-i mezkûr- dan sonra bütün hayâtını bu istikâmete tevcîh etdi. 1857 târîhinde henüz otuz bir yaşında iken Cenevre Menâfiʻ-i Umûmiye Cemʻiyeti Riyâseti'ne intihâb olundu. 1862'de Henry Dunant 1 Un Souvenir de Solférino ( Bir Solférino Hâtırası ) nâm eser-i muhal- ledinde şefkat-i insâniye ve terakkiyât-ı medeniye nâmına mecrûhîn-i askeriyenin hâl-i bî-tarafîsini beynelmilel bir hak olmak üzere kabûl ve taknîne bütün beşeriyet-i müşfikayı daʻvet etmiş idi. Bi'l-cümle tabakât-ı ictimâʻiyede ve bütün Avrupa'da büyük bir teʼsîr bırakan Bir Solférino Hâtırası 'ndan mülhem olan Gustave Moynier, Cenevre Menâfiʻ-i Umûmiye Cemʻiyeti'nin 9 Şubat 1863 târîhli celsesinin rûznâme-i müzâkerâtına "muhârib ordulara gönüllü bir hastabakıcı heyʼetinin ilâvesi" tarzında bir mâdde vazʻını Henry Dunant'dan istîzân etdi. Dunant tarafından mazhar-ı kabûl olan bu teklîfin tedkîkine Umûm İsviçre Orduları Başkumandanı General Dufour, Doktor Appia, Henry Dunant, Maunoir ve Moynier'den müteşekkil bir komisyon meʼmûr olarak Moynier riyâsete ve Dunant kitâbete intihâb edildiler. Komisyonun 1863 senesi Teşrîn-i Evvel'inde nîm resmî mâhiyetde Cenevre'de ictimâʻa daʻvet etdiği konferansa 16 Avrupa devleti iştirâk etdi. Bu konferans için Moynier tarafından kaleme alınan projede her memleketde sıhhiye-i askeriyeye muʻâvenet etmek üzere millî bir cemʻiyetin teşkîli ve beyâz zemîn üzerine kırmızı salîbi hâvî bir pazubendin cemʻiyete alâmet-i fârika ittihâzı teklîf edi- liyordu. Bir sene sonra Üçüncü Napolyon'un hayırhâhâne tavassutuyla Beynelmilel Salîb-i Ahmer Komitesi (Comité Internationale de la Croissant-Rouge) nâmını alan bu beşler komisyonu İsviçre Nevâhî-i Müttehide Meclisi'nden istihsâl etdiği müsâʻade üzerine siyâsî bir konferansı Cenevre'de akd-i ictimâʻa daʻvet eyledi. On beş gün devâm eden uzun müzâkerâtdan sonra konferans, şefkat-i umûmiye-i beşeriyenin bir şehkârı olan Cenevre Mukâvelenâmesi'ni 22 Ağustos 1864 târîhinde kabûl ve imzâ etdi. Bu târîh- den iʻtibâren Gustave Moynier'nin teşvîkât ve telkînâtıyla Beynelmilel Salîb-i Ahmer Komitesi'nin mesâʻî ve faʻâliyeti inkişâf ederek her memleketde birer millî Salîb-i Ahmer Cemʻiyeti teşekküle başladı. Moynier tâm kırk bir sene Beynelmilel Salîb-i Ahmer Merkezi riyâsetinde kalmış ve 21 Ağus- tos 1910 târîhinde de meşrık-ı ebediyete intikâl etmişdir. Gustave Moynier'nin Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemʻiyeti'nin teʼsîs ve ihyâsında pek büyük hiz- meti sebk etmişdir. 1876 senesinde Hükûmet-i Osmaniye, Sırbistan ve Karadağ ile hâl-ı harbde bulunuyordu. İdâ- re-i askeriye ele geçirdiği etıbbâyı, cerrâh ve tımârcıları mevkiʻ-i harbe gönderiyor ve o zamânlar mevcûd vesâit-i gayr-ı kâfiye ile yaralıların ve hastaların tedâvîsini [43] teʼmîne çalışıyordu. Hükû- met-i Osmaniye sâlifü'z-zikr Cenevre Mukâvelenâmesi'ni kabûl ve imzâ etmiş olduğu hâlde ordu kumandanları bu mukâvelenin bahşeylediği hukûk ve menâfiʻ ve müsâʻadât-ı mühimmeden istifâde yolunu bilemiyorlardı. Hâlbuki düşmanlar, daha yeni teşekkül etmiş küçük ve ehemmiyetsiz akvâm- dan ibâret olmakla berâber bütün Avrupa cemʻiyât-ı imdâdiyesinin mazhar-ı muʻâveneti oluyorlardı. 1 "Salîb ve Hilâl-i Ahmer'in Menşeʼleri", Mecmûʻa , numara 42, sahîfe 228.