HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 7

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 64 3140 Mültezim müddet-i muʻayyene zarfında îcâbını icrâ etmez veyâhûd mültezimin serd etdiği aʻzâr şâyân-ı kabûl görülmez ise imtiyâzının feshine vekâletçe karâr verilir. Bu karâr mültezime teblîğ olunur. Teblîğden iʻtibâren mültezim iki ay zarfında Şûrâ-yı Devlet'e mürâcaʻat edebilir. Mürâcaʻat vukûʻunda karârın tatbîki teʼcîl olunur. Mürâcaʻat müddetinin inkızâsında veyâhûd lede'l-mürâcaʻa fesih hakkındaki vekâlet karârının teʼyîd ve tasdîkinde karâr-ı mezkûr altmışıncı mâdde-i nizâmiye mûcebince gazetelerle iʻlân edilir ve keyfiyet-i fesih maʻdenin kaydına işâret olunur. Fesih karârının iʻlânından iʻtibâren maʻden hükûmete intikâl edeceğinden işbu şartnâme mûcebince müddet-i ihâlenin inkızâ-yı tabîʻîsinde îfâsı lâzım gelen muʻâmelât icrâ olunur. İmtiyâzı fesholunan mültezim tarafından ihtiyâr edilmiş olan masârıf maʻdenin kıymetini tez- yîd etmiş olduğu takdîrde mültezime tazmînât iʻtâ olunur. İşbu tazmînâtın mikdârı vekâletçe ittihâz olunan fesih karârında [136] taʻyîn edilir. Mültezim işbu mikdâra iʻtirâz eylediği takdîrde Şûrâ-yı Devlet'e mürâcaʻat edebilir. Üçüncü Fasıl Ahkâm-ı Mâliye Mâdde 12- Mültezimin Maʻâdin Nizâmnâmesi mûcebince vereceği rüsûm-ı nisbiye ve mukar- rereden mâʻadâ hükûmet yüzde yirmi beş hisse-i temettuʻ alacakdır. İşbu hisse, temettuʻâtdan mülte- zime tahsîs edilen yüzde dokuz fâiz çıkarıldıkdan sonra kalan bâkî üzerinden istîfâ olunur. İşbu bâkî fazla-i temettuʻu teşkîl eder. Mâdde 13- Fâiz-i muhassas, fâiz-i nizâmî olan yüzde dokuzdan ibâretdir. İşbu fâiz-i muhassas bazı seneler temettuʻâtdan dûn olduğu takdîrde noksânı ertesi seneler ik- mâl olunur ve ikmâl edilinceye kadar ilerideki senelere âit fâiz-i muhassaslara ilâve edilir. Ol sûretle ki, fazla-i temettuʻât ancak fâiz-i muhassas tedâhülâtının arkası alındıkdan sonra nümâyân olur. tedâ- hülde kalan fâiz-i muhassaslara fâiz yürütülmeyecekdir. Mâdde 14- Hükûmet sermâye-i mevzûʻa ifnâ edildikçe verdiği fâiz-i mübellağı o nisbetde tenkîs edecekdir. Sermâye, bir tarafdan sermâye-i mütedâvil ve diğer tarafdan maʻdenin taharrîsi ve işletilmesi, maʻden müstahrecâtının tathîr ve kâl ve izâbesi ve sevki masârıfıyla bunlara müteferriʻ ameliyât için yapılan bi'l-cümle teʼsîsât ve inşâât masârıfını ve şirket teşkîl edilmiş ise şirketin teşkîli için bilfiʻl sarf edilmiş olan mebâliği ihtivâ edecek, fakat bu yekûndan on beşinci mâddenin fıkra-i ahîresinde beyân olunduğu üzere işletme hesâbına geçirilen imhâ akçeleri mecmûʻu tenzîl olunacakdır. Dokuzuncu mâddenin fıkra-i ûlâsının ikinci kısmında zikrolunan teʼsîsât-ı gayr-ı menkûleye âid masârıf-ı teʼsîsiye dâhil-i hesâb edilmeyecekdir. On beşinci mâddede beyân olunduğu vechile tahakkuk etdirilen işletme hesâbı ziyân ile netîce- lendiği takdîrde işbu ziyân masârıf-ı teʼsîsiyeden addedilerek sermâye hesâbına geçirilecekdir. Sermâye-i mütedâvile mültezimin talebi vechile her seneye âid işletme masârıfının maktûʻan sülüsüne müsâvî olarak kabûl olunacakdır. Her senenin sermâye-i mütedâvil ve masârıf-ı teʼsîsiyesi için fâiz-i muhassası olarak on üçüncü mâddede beyân olunduğu üzere yüzde dokuz fâiz-i nizâmî kabûl olunacakdır.