HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 7

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 65 3196 tükürüklü elleri, bir tramvay kondüktörünün tevzîʻ etdiği aktarma biletleri, hattâ bir hanımın eldive- ninin parmakları bile bu husûsda şâyân-ı dikkatdir. Halkın hayât-ı rûz-merre ve maʻîşetine tesâdüf eden güzergâh ve seyr u hareket göz önüne getirilirse difterinin sirâyetinde başlıca âmil olan tükürüğün ne gibi mahallere tevzîʻ olunacağı ve herkesin bu pis ve mülevves ağız suyu ile ne derece alâkadâr olacağı pek âşikâr anlaşılır. Tükürüğün bâd-ı havâ tevzîʻ olunduğu mahaller olmak üzere kapı tokmakları, pencere çerçeveleri, oda takımları ve evdeki oyuncaklar, tramvayların kanape asılacak mahalleri mebânî-i umûmiye ve ticârethânelerin el ile temâs edilen bütün aksâmı, simidci ve ekmekçinin tablasındaki ve pişkin olup olmadığını taʻyîn için çeşid çeşid ellerin muʻâyene etdiği her gün yediğimiz gıdâlar gösterilebilir. Bundan mâʻadâ tükürük, kurşunkalemi ıslatmak, iğneye geçirilecek ipliği sivriltmek, mektûb pullarını ve zarflarını yapıştırmak gibi husûsâtda hemen her gün ve bolca olarak ve bir sû-i iʻtiyâd eseri kullanılmakdadır. Erkekler içdikleri pipolarını mübâdele ederken çocuklar da elma, bisküvi gibi şeylerini kardeş payı yaparlar. Hattâ bazen vâlide yavrusunun yüzünü temizlemek için kendi sümüklü veya tükürüklü mendilini istiʻmâl etdiği bile görülecekdir. Böyle bir temizlik bilhâssa yeni gelen ve çocuğun yatağına bir bûse ihdâ etmiş mechûl bir zâirin ziyâretinden sonra vukûʻ bulursa ne derece ehemmiyet kesb edecekdir! Kuşpalazı bir soğuk mevsim hastalığıdır. Hastalık sonbahârda ve kışa doğru âdetâ şiddetlenir, alev alır. Sirâyet ve intişârında insân, Löffler basili ve muhît alâkadârdır. Muhîtin ehemmiyeti bir ormana kazâen düşen kıvılcımın yapacağı teʼsîrâta çok müşâbihdir. Bu kıvılcım ya bir-iki çalı çırpı yakıp sönecek veya büyük bir yangın âfeti ihdâs edecekdir. Bu da ormanın hâline yani orada büyüyen nebâtâtın nevʻ ve mikdârına, tevzîʻâtına, koruluk şerâitine, rüzgârın kuvvet ve istikâmetine, toprağın topoğrafik ve tabîʻî olan teşekkülâtına ve daha çok şerâit-i tabîʻiyeye tâbiʼ olacağı pek âşikârdır. Memleketimizde hemen dâimâ tek tük difteri vakʻası görüldüğü hâlde büyük bir salgın ihdâs etmemesi bu husûsu isbât edecek mâhiyetdedir. Difteri, çocuk ve genç yaş hastalığıdır. Kâhiller bu hastalıkdan hemen muʻâfdırlar. Hastalığa istiʻdâdın genç yaşdakilerde olan nisbeti şu cedvelde tanzîm edilmişdir: Yaş Schick Teʻâmülü Müsbet Hastalığa İstiʻdâd (Yüzde) Schick Teʻâmülü Menfî Muʻâfiyet Yüzdesi 3 aydan aşağı 15 85 3 - 6 ay 30 70 6 ay - 1 sene 60 40 1 - 2 sene 70 30 2 - 3 sene 60 40 3 - 5 sene 40 60 5 - 10 sene 30 70 10 - 20 sene 20 80 20 seneden yukarı 12 88