HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 7

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 66 3248 Londra'ya 17 kilometre buʻd mesâfede 500 çocuğun ibâte ve iʻâşe edildiği bir numûne koloni- sinde dört sene üzere müretteb olarak 1921 senesi Kânûn-ı Evvel'inde başlayan mühim bir tecrübe yapılmışdır. Muhtefî veya faʻâl herhangi bir hastalığın mevcûdiyeti ihtimâline imkân bırakmamak üzere ev- vel emirde çocuklar dikkatli bir muʻâyeneye tâbiʻ tutuldukdan sonra hâl-i tabîʻî ve zâhirîleri iʻtibârıy- la birkaç kısma ayrılmış ve aynı yaşda ve mümkün oldukça aynı kısma mensûb olan çocuk zümreleri muhtelif evlere verilmişdir. Çocuklara bu koloni hâricinde taʻtîllerini geçirmeğe pek az fırsat bahşedilmiş ve içlerinden ekserîsi ale'd-devâm iğdâ ve neşv ü nemâ nokta-i nazarından taht-ı müşâhedede bulundurulmuşdur. 1922 senesi Mart'ına kadar devâm eden ilk birinci müşâhedede tatbîk olunan tedâbîr-i gıdâiye- nin kıymet-i fizyolojiyesi bilhâssa matlûba muvâfık zuhûr etmişdir. Burada mevzûʻ-ı bahis olan rejim protein, yağ (şahm-ı hayvânî ve nebâtî) ve hidrat dö karbon- dan mürekkeb olup her biri sıra ile 13, 18, 68 nisbetleri dâhilinde kaloriyi ihtivâ etmekdedir. Maʻamâfîh çocuklara verilen yemeklerden ara sıra mikdâr-ı kâfi alınarak tahlîl edilmesi de usûl ittihâz kılınmışdır. Bu rejim ile beslenen 61 erkek çocuğun sıkletleri vasatî olarak 1 kilo 750 gram artmış ve boy- ları 4 santimetre, 5 milimetre büyümüşdür. Buna mukâbil bu rejime ilâveten her gün taʻkîm edilmiş yarım litre süt içen 41 çocuğun sıklet- lerinde görülen tezâyüdün senelik mikdâr-ı vasatîsi 3 kilo 150 grama ve neşv ü nemâları 6 santimet- re'ye vâsıl olmuşdur. Yine bunlardan ayrılan 23 çocuğun iki senelik tecrübe netîcesinde sıkletleri 6 kilo ve boyları 13 santimetre tezâyüd etdiği görülmüşdür. Bu çocukların ahvâl-i umûmiyesi ile zevâhirinin diğer çocuklardan fark ve teşhîs edilecek de- recede bulunması şâyân-ı kayıddır. Proteini, şahm-ı hayvânî ve nebâtîyi ve hidrat dö karbonu nisbet-i kâfiyede hâvî olan ve zâhiren lüzûmu mikdârda kaloriyi veren herhangi rejim veya tarzın ber-vech-i bâlâ istihsâl olunan netîceye nazaran nâ-tamâm ve gayr-ı mükemmel addedilmesini bu tecrübe göstermişdir. Mekteblilere rejimlerine ilâveten verilen süt, gıdâlarındaki kalori mikdârını mahsûs bir nisbetde tezyîd etmemekle berâber sâir gıdâların ekserîsinde ya hiç bulunmayan veya pek az nisbetde mevcûd olan evsâf-ı mahsûsaya mâlikdir. Bundan mâʻadâ ağdiye ve meʼkûlât çocuğun iştihâsını kemmiyeti ile memnûn etmesi kâfi ol- mayıp bunlarda ilmin henüz mâhiyetini taʻyîn ve tesbît edemediği bazı cevher-i aslînin bulunması elzemdir. Cevher-i aslî nâmını verdiğimiz bu mevâd ise sütün terkîbine dâhil olan vitamin vesâiredir ki, bir tarafdan çocukların neşv ü nemâlarını teshîl ve diğer cihetden sıhhat ü âfiyetlerini en az müdekkik olanların bile nazarını celb edecek bir dereceye îsâl etdiği görülmekdedir. [311] Süt, çocukların sıhhatleri üzerinde iyi bir teʼsîr yapdığı kâbil-i inkâr olmamakla berâber tedkîkâta müsteniden verilen raporların mütâlaʻası gösteriyor ki, muʻtâd yemeklerine süt ilâve edilen çocuklar sâir arkadâşları gibi mukaddem ve çalışkan olamıyorlar. Bunlar mektebin ele avuca sığma- yan afacanları kesiliyorlar. _______________