HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 7

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 61 2965 timâʻiye kadrosundaki heyʼet-i sıhhiyenin sâf ve ceyyid havâ dâhilinde hastalarına şifâ bulmak husû- sunda telkîn edecekleri iʻtimâd sâyesindedir ki, birçok hastaların hayâtı idâme edilmiş ve ölümden kurtarılmışdır. Prevantoryum isminden de anlaşılacağı vechile intişâr edebilmesi melhûz olan bazı hastalıklara karşı teʼsîs edilen müessesât-ı sıhhiyedir. Bunlara lisânımızda tahaffuzhâne denilmesi muvâfık olsa gerekdir. Bilhâssa son senelerde veremin irsî olmayıp kesbî olduğu anlaşıldıkdan sonra bu kabîl mü- essesâta pek ziyâde ehemmiyet verilmiş ve vereme karşı bütün medenî memleketlerde müteʻaddid prevantoryumlar teʼsîs edilmişdir. Bu müessesâta süt çocuğundan mekteb çocuğuna kadar bi'l-umûm gençler kabûl olunarak taht-ı himâye ve tedâvîye alınırlar. Bittabʻ bebek kısmının çocuk kısmından ayrı olması ve ayrıca himâye ve mesâʻîye mazhar bulunması lâzım gelir. Veremli ebeveynin zürriyetleri, verem ocağı bir âilede yetişen nesiller ile mekteb çocuğu çağında et tutmayan, okkaca kazanılması lâzım gelen dereceye bir türlü varamayan çocuklar prevantoryuma kabûl şerâitini hâizdirler. Daha şümûllü bir taʻbîr ile diye- biliriz ki, eskiden beri tabâbetde kullanılan "meşkûkü'r-riʼe" teşhîs ile musâb bütün genç çocuklar bu müessesede taht-ı himâye ve inzibâta alınmakdadırlar. Veremli annelerin şefkatli kucağında veya veremli babaların fakîr ocağında vereme tutulması pek melhûz olan bebeklerin de bu müessesâta kabûl edilerek büyütülmeleri pek mühim sıhhî-ictimâʻî bir ihtiyâcdır. Bu sûretle bir tarafdan bebek pek nârîn ve vereme pek müsâʻid bir yaşında veremden korunacağı gibi diğer tarafdan anne de emzirmek ve yavrusunu büyütmek sûretleriyle izʻâc olunma- yarak pek muhtemel ki hastalıkdan kurtulacakdır. Prevantoryum mekteb çağında çocukların bir meʼvâsı olması dolayısıyla dereceye göre sınıf- lara ayrılarak münâsib ve muʻtedil mekteb sistemi taʻkîb etmesi ve tedrîsâtda bulunması îcâb eder. Ve bu sûretle Türkçe yatı mektebine de teşbîh olunabilir. Buranın sükkânı hasta vazʻiyetinde olmadıkları cihetle gündüzleri yatakda kalmazlar. Yalnız gündüzleyin istirâhat ve uyku zamânları [4] vardır. Sabâh akşâm bazı zamânlarda derece-i harâretleri alınarak kaydı herhangi bir şikâyetde bulu- nanın hastabakıcı ve doktorlar tarafından tedkîk ve muʻâyene ve taʻkîbi usûldendir. Burada çocuklar tamâmen serbest bir hayâta mâlikdirler. Açık havâda gezmek ve tozmak, adalât-ı bedeniyeyi faʻâliyete getirecek sıhhî oyunlar oynamak, koşmak prevantoryumun hemen ide- al birer sergüzeşt polisidir. Bu cihetle bu gibi müessesâtın şehirden epeyce uzak bir mahalde çam ormanları bulunan semtde inşâ ve teʼsîsi de pek münâsib olur. Prevantoryumda ehemmiyet verilecek bir mesʼele de gıdâdır. Neşv ü nemâ hâlinde bulunan ve verem gibi mühlik bir hastalığa tutulması melhûz olan genç yavruların keyfiyeten ve kemmiyeten yevmî kalori ihtiyacına kâfi bir gıdâ ile tağdiye edilmeleri iktizâ eder. Bu gibi müessesât birçok memleketlerde şahsî ve husûsî iʻânât ve hedâyâ ile yaşayan mües- sesât-ı hayriye ve sıhhiyenin idâresi tahtında icrâ-yı faʻâliyet eder. Maʻamâfîh hükûmet büdcesi ta- rafından muʻâvenet ve muzâheret gören müesseseler de pek çokdur. Müessesenin tıbbî vezâifi hafîf olduğu cihetle ekseriyâ ve hemen dâimâ mütehassıs etıbbâ tarafından fahriyen ve maʻa'l-memnûniye derʻuhde edilir. Müessese âkil ve kâmil bir müdîrenin idâresinde birkaç hastabakıcı ve hâdime ile pek güzel ve tâm idâre edileceğinden büdcesi de verem mücâdelesinde yapacağı hidemâta mukâbil pek cüzʼî sayılabilir.