HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 8

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 70 3492 Mâyiʻ hâlinde bulunan eczâdan çok fazla müessir olan gaz hâlinde olan mevâddın istiʻmâli her hâlde tecrübe-dîde ashâb-ı ihtisâsa tevdîʻ edilmelidir. Gaz hâlindeki mevâd ancak kapı, pencerelerin, havâ borularının ilh. seddedilmesiyle icrâ-yı teʼsîr eder. Bu cihet teʼmîn edildikden sonra tekmîl köşe bucağa, çatlak ve yarıklara nüfûz edecek olan gaz esâslı bir sûretde tekmîl tufeylâtı, bazen yumurtalarıyla berâber mahv ve itlâf eder. Maʻamâfîh bu sûretle itlâf ameliyâtına tâbiʻ tutulan mahallin yirmi dört sâʻatden kırk sekiz sâʻate kadar kapalı tutulması îcâb eder. İtlâf-ı haşerât için çok defa ecsâm-ı mâyiʻanın istiʻmâli tercîh edilmekdedir. Bu ecsâm-ı mâ- yiʻanın tatbîkâtında da nazar-ı dikkat ve ehemmiyete alınacak başlıca nukât şunlardır: 1-Ucuz olması 2-İştiʻâl tehlikesi olmaması 3-İnsânlara karşı icrâ-yı teʼsîr etmeyecek zehirlerden olması Bilhâssa bu şerâiti câmiʻ olmak üzere xylol ile kloriyet-i murabbaʻ-ı karbon (tétra chlorure de carbone) şâyân-ı zikirdir. Xylol, petrolün taktîrinden hâsıl olan ve herhangi bir pülverizatörle kolayca istiʻmâl edilebilen renksiz ve ahvâl-i âdiyede iştiʻâl etmez ve yanmış bir kibrît üzerine püskürüldüğü zamân kibrîti sön- dürür, hiç boya ve cilâyı bozmaz bir mâyiʻ olup cilâlı eşyânın parlaklığına icrâ-yı teʼsîr etdiği zamân bilâhare yeniden cilâ verilmesine de mâniʻ olmaz. Xylol, beş-on sâniye içinde tahtakurularını öldürecek derecede müessirdir. İtlâf ameliyâtı yapı- lan mahallerde bulunacak yumurtaları da katʻiyen imhâ eder. [403] Kloriyet-i murabbaʻ-ı karbon, kimyâ nokta-i nazarından evvelkinden çok farklı olmakla berâber xylol gibi gayr-ı kâbil-i iştiʻâl ve onun gibi haşerâtın kâhillerine, sürfelerine, yumurtalarına teʼsîri katʻî ve serîʻdir. Kloriyet-i murabbaʻ-ı karbon epeyce zamândan beri târîh-i tabîʻî müzelerinde koleksiyonları güve ve böceklerin tahrîbâtından muhâfaza için istiʻmâl edilmekdedir. Tahtakurularının itlâfında istiʻmâl edilmek üzere ticâretde satılan mâyiʻâtın ekserîsi Xysol esâ- sıyla yapılmışdır. Ancak Xysol mürekkebâtı, eşyânın cilâsını bozacağı gibi hafifçe mülevven bulunmasından kumaş, doğrama aksâmı ve açık renkli menkûşât üzerinde lekeler hâsıl eder. Bir de Xysol ile evin karanlık köşeleri mum veya çıplak bir ziyâ tenvîrâtında tathîr edildiği zamân yangın tehlikesi vardır. İstitrâden arz edelim ki, itlâf-ı haşerât için gaz hâlindeki eczâ-yı kimyeviye yalnız kışla, has- tahâne ve emsâli mebânî-i cesîmede istiʻmâl olunur. Tahtakurularının itlâfında binânın tekmîl aksâmında aynı zamânda tathîrâta başlanması katʻî bir kâʻide olmak üzere kabûl edilmelidir. Meselâ apartmanlarla her katı ayrı ayrı kirâya verilen evlerde itlâf ameliyâtına her katda ikâ- met eden müsteʼcir aynı zamânda başlayacak ve tathîrât tavan arasından bodrum katına kadar teşmîl edilecekdir. Tek bir odanın bulaşık bir hâlde bırakılması haşerâtın bütün hâneyi yeniden istîlâ etmesi tehlikesi vardır.