HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 8

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 70 3493 İtlâf-ı haşerât için bazı zevât formolü de tavsiye etmekdedir. Formol ile yapılacak mücâdelenin müessir olması için beher metre mikʻabına dokuz gram isâbet etmesi lâzımdır. Pek eski zamândan beri tahtakurularının itlâfında hâmız-ı kibrîtî gazı istiʻmâl edildiği maʻlûm- dur. Beher metre mikʻabı için 25 gram kükürt ihrâk edilecek olursa tekmîl tahtakurularının telef olacağı şübhesizdir. Maʻamâfîh bunda da yangın tehlikesi oldukdan mâʻadâ apartmanlarda, husûsî evlerde sutûh-ı maʻdeniyeye, kumaş ve tabloların renklerine icrâ-yı teʼsîr eder. Kükürt istiʻmâli kış- lalarla mebânî-i askeriyenin tathîrât ve tebhîrâtı için tavsiye edilebilir. Eşyânın etüv vâsıtasıyla tebahhurâtına gelince; gerçi şilte, yatak ve yasdıklar etüve idhâl edile- bilirse de karyolaların sökülmüş bir hâlde bile etüvden geçmesi gayr-ı mümkindir. Bundan mâʻadâ bu tarz tathîrden tahta aralıklarında, duvar yarıklarında ve levhalar arkasında saklı kalan haşerâtın masûn kalacağı derkârdır. -2- Pire Pire, insân ve hayvânlarda sıkça tesâdüf olunan bir tufeylîdir. Dişi pire telkîhden sonra döşeme tahtaları aralarına, tozlu ve pis köşelere on ikiye yakın yumurta bırakır. Yazın altı günden sonra bu yumurtalar sürfe hâline gelir. Havâlar soğuk gitdiği zamânlarda bu tahavvül 10-12 gün kadar teehhur eder. Sürfeler, mevâdd-ı uzviye-i hayvâniye veya nebâtiye kırıntı ve fazalâtıyla beslendiği için temiz tutulmayan döşeme tahtaları arasında hâsıl olan teressübâtdan gıdâsını kolayca tedârük eder. [404] Sürfeler, hayât-ı hâriciyede on bir gün zarfında kemâle vâsıl olurlar. Şâyed bulundukları yerlerde râhat ve âsûde bir hayât geçirmeğe muvaffak olurlarsa yapdıkları koza içinde şefîreye (nym- phe) tahavvül etdikden sonra kâhil pire olurlar. Haşere yumurtadan iʻtibâren yazın dört ve kışın altı haftada neşv ü nemâsını ikmâl eder. Genç pire doğar doğmaz gıdâsını alabilecek bir penâh taharrîsine başlar. Maʻamâfîh bir-iki hafta kadar açlığa da tahammül edebilir. Kâhil bir pirenin insân üzerinde müddet-i hayâtı 27 gündür. Kışın dahi pirelerin tenâsülü devâm eder. Yalnız Haziran ayında kâbiliyet-i tevlîdî hadd-i asgarîye iner. Pireler temiz tutulmayan evlerde hayât ve sıhhatlerine lâkayd kalan pis kimselerde bulunur. Bu pis kimseler umûmî vesâit-i nakliyelerde yanlarına tesâdüf eden üstü başı temiz kimselere, halka haşerâtı nakil ve tevzîʻ ederler. Fi'l-hakîka bir gezintiden avdetde kalabalık mahallerde vâkiʻ olacak temâslarda çok defa bu tufeylînin elbise ve çamaşırlarımıza mihmân olarak meskenlerimize nakledildiği vâkiʻdir. Tesâdüfün bu sûretle yabancı bir muhîte sevk etdiği pireler daha ilk akşâm veya geceden iʻtibâ- ren taʻzîb edilenler tarafından hedef-i taʻkîb olunur. Hakîkî bir pire istîlâsı nâdiren vâkiʻdir. 1882 Tunus Heyʼet-i Seferiyesi'ne iştirâk etmiş olan Fransız etıbbâsı çadırlara hücûm etmiş bir pire istîlâsını zikrediyorlar. Aynı hâl, Fas muhârebelerinde de tekerrür etdiği gibi Harb-i Umûmî'de 1914'den 1918 senesine kadar devâm eden siper muhârebâtında pire hücûmu birçok şikâyâtı mûcib olmuşdur.