HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 8

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 71 3533 mül çıkardılar. İşte bugünkü günde pek meşhûr ve Dick teʻâmülü nâmıyla benâm olan bu keşif sâye- sinde fenn-i tıb kızıl denilen âfete karşı tahaffuz ve sıyânet çârelerine kavuşmuş bulunuyor. Fi'l-hakî- ka bu tecrübe sâyesinde bugün yeni dünyânın hemen her köşesinde kızıl hastalığına karşı istiʻdâdı olanlar meydâna çıkarılmakdadır ve bu gibiler zamân zamân keşfedilen kızıl aşı ve serumlarıyla tedâvî edilerek hastalığa karşı muʻâfiyet kazandırılmakdadır. Halk lisânında "al gömlek" diye anılan kızıl hastalığı pek eski zamânlardan beri bütün dünyâca maʻrûf bir âfet hâlinde idi. Sârî ve intânî hastalıklar arasında vücûd ve cild üzerindeki âteşîn laʻl renk ve boyası ile halkın nazar-ı dikkatini celb ve tedhiş eden, ağır seyri ve fecîʻ âkıbeti ile bütün âile- leri korkutan yegâne hastalık kızıl olsa gerekdir. Bir zamânlar dünyânın dört bir köşesinde yapdığı salgınlar ile binlerce çocuk ve genci imhâ edegelen kızıl târîh-i tıbda pek fenâ bir nâm bırakmışdır. Birçok âileler el-ân bile yavrularına konulacak al gömlek teşhîsine karşı nâdirce hâssâs vazʻiyet alır- lar. Bilirler ki, yavruları bu mühlik âfetden yakasını kurtarsa bile diğer ağır ihtilâtâta maʻrûz ve sakat kalacakdır. Kızıldan kurtulup da böbrek ve kalb hastalıklarına tutulmayan gençler nâdir olduğunu hayâtî istatistikler pek bâriz gösteregelmekdedir. Kızıl, sârî ve indifâʻî hastalıkların en mühimlerinden birisidir. Cild üzerindeki vâsiʻ lekeleri ve gül-âsâ rengi ile nazar-ı dikkati pek câlibdir. Hastalık ale'l-ek- ser çocuk ve gençlerin düşmanı sayılır. Maʻamâfîh kâhil ve ihtiyârlara savleti de pek nâdir değildir. Dick aşısı sâyesinde hastalığa musâb olacakların yaş hesâbıyla yüzdesi aşağıdaki cedvelde gö- rülmekdedir: Yaş Vekâyiʻ Dick Teʻâmülü Menfî Müsbet (Yüzdesi) 0-1 ay 105 32 73 30,5 6-12 ay 51 13 38 25,5 1-2 sene 15 7 8 46,8 2-3 sene 6 3 3 50 3-4 sene 11 6 5 54,5 4-5 sene 9 4 5 44,4 5-10 sene 51 22 29 43,1 10-15 sene 31 17 14 54,8 15-20 sene 17 11 6 65,3 20 seneden yukarı 324 100 224 30,9 Şu cedvelden anlaşılıyor ki, bir yaşına kadar çocukların ancak yüzde otuzu hastalığa musâb olabilirler. Fakat 5-10 yaşındaki çocuklarda bu nisbet yüzde elliye çıkmakda ve 10 yaşından yukarı olanlarda ise 65'i tecâvüz etmekdedir. [433] Yaşlı kâhiller ve ihtiyârlarda hastalığa musâb nisbeti tekrâr yüzde otuza düşmekdedir. Kızıl hastalığı hummâ ve indifâʻlı hastalıkların en bâriz bir misâli addolunabilir. Al gömlek lekeleri hastalığın 1 veya 2'nci günü meydâna çıkarak teşhîs husûsunda şübhe bırakmaz ve dâimâ hunnâk ile müterâfık seyreder. Sonbahârda şiddetlenen kızıl bütün kış imtidâdınca devâm ederek