HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 8

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 74 3729 İtlâf için bulunan usûlleri dört kısma tefrîk edebiliriz: 1-Mihanikî vâsıtalar: Muhtelif sistemde kapanlar, deliklerin seddi, kaynar su veya kaynar katrânda boğma. 2-Fârelerin tabîʻî düşmanlarının istiʻmâli: Fâre tutan köpekler, kediler ilh. 3-İnsânlara muzır olmayan bakteriyoloji vesâiti 4-Vesâit-i kimyeviye: Muhtelif zehirler, muhnik gazlar Vesâit-i mezkûreden her birinin az çok bir teʼsîri olacağında şübhe edilemez. Fârelerin aynı hîleye iki defa düşdükleri pek nâdirdir. Hattâ diğer bir fârenin hayâtıyla ödediği tecrübeden istifâde ederek kapan veya tuzağın tehlikesini anlayan bazı fâreler bile vardır. Diğer cihetden, fârelerin tehlikeleri birbirlerine teblîğ etdikleri de zannolunmakdadır. Hay- vânâtda Melekât-ı Akliye nâm eserin müellifi Foveau de Courmelle dostlarından birinin iʻmâl etdiği mükemmel bir fâre kapanıyla yapdığı tecrübeyi o dostu lisânıyla şu sûretle hikâye ediyor: "-Tecrübenin ilk günü aldanarak kapana dâhil olan fârelerin adedi ona bâliğ olduğu hâlde mü- teʻâkib günlerde iki ve bazen de üç fâre tutulmağa başladı. Kapanda mahbûs bırakılan fârelerin bilâ- hare firâr etdikleri görülüyordu. Hâlbuki başka fârelerin hâricden muʻâveneti olmaksızın bunların kaçmalarına imkân yok idi. Fi'l-hakîka kapanda baskülü hareket etdiren kurşun topun üzerinde görülen diş nişânelerinden bir fârenin kurşun topu çekerek kapanın mekanizmasını diğerlerine îzâh etdiği anlaşıldı". Fârelerin kurnazlığına, daha doğrusu zekâsına âtîdeki vakʻa da bir misâl teşkîl eder: Fârelerin musallat olduğu levâzım-ı askeriye anbârlarından birinde birkaç kelle (gravyer) pey- nirini kurtarmak için bir oluklu çinko levhasını büyük bir fıçı üzerine koyarlar ve fıçıyı da tecrîd ederler. Çinko levhası fârelerin tırmanarak peynire kadar gelebilmelerine mâniʻ teşkîl etmesi îcâb ederken bir müddet sonra peynirlerin kemirildiği görülür. Yapılan tedkîkât netîcesinde fârelerin tava- na tırmanarak çıkdıkları ve buradan bir tavan kirişine geçerek peynirin üzerine atladıkları anlaşılır. (Mâbaʻdi var.) [59] ÂFÂT VE MESÂİB-İ UMÛMİYEYE ÂİD BİR İSTATİSTİK 1927 senesi Kânûn-ı Sânî'sinden 15 Temmuz'una kadar bütün dünyâda vukûʻ bulan âfât ve mesâib-i umûmiye hakkında muhtelif menbaʻlardan elde etdiğimiz maʻlûmâtı aşağıya derc ediyoruz: Harekât-ı Arziye Kânûn-ı Sânî'de 5, Şubat'da 4, Mart'da 4, Nisan'da 4, Mayıs'da 2, Haziran'da 1, Temmuz'da 1 defa = 21 defa. Kasırgalar Kânûn-ı Sânî'de 5, Şubat'da 10, Mart'da 7, Nisan'da 6, Mayıs'da 4, Haziran'da 5, Temmuz'da 1 defa = 38 defa.