HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 9

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 77 3911 2-Kimyâ harbini tedkîke meʼmûr olan [207] Tenkîs-ı Teslîhât Muvakkat Muhtelit Komisyonu Komitesi 1924 senesi Temmuz'unda Paris'de ictimâʻ etmiş idi. Bu komisyonun kimyâ harbi hakkında tanzîm etdiği rapor Collège de France müderrislerinden André Mayer, Floransa Tedkîkât-ı Âliye Enstitüsü müderrislerinden Angelo Angeli, Breslau müder- rislerinden Buordeau, Harvard Mekteb-i Tıbbiyesi müderrislerinden Canon, Kopenhag'dan Madsen, Roma Dârülfünûnu nâmına aʻyândan Müderris Paterno, New York'da Kolombiya Dârülfünûnu'ndan Henrik Jannetti tarafından kaleme alınmış idi. 3-Terk-i Teslîhât Konferansı İhzârî Komisyonu'nda kimyâ harbine taʻalluk eden mesâili tedkîke meʼmûr komitenin 1926 senesi Teşrîn-i Evvel'inde Cenevre'deki mesâʻîsine Milan Kimyâ-yı Sınâʻî Enstitüsü müdürü, Paris'de Cullman Müesseseleri müdür-i umûmîsi, bir Alman kimyâ-yı sınâʻî mü- derrisi, İngiliz kimyâ-yı sınâʻî müderrislerinden bir zât, Amerika Kolombiya Dârülfünûnu müder- rislerinden bundan evvelki komisyonda ismi sebk eden Müderris Jannetti olmak üzere beş meşhûr kimyâ âlim ve mütehassısı iştirâk etdi. Şu îzâhâtı verdikden sonra bu kimyâ âlimlerinin ittihâz etdikleri mukarrerâtı dört grupda cemʻ ve hulâsa edebiliriz: 1-Gaz iʻmâli 2-Yeni keşfiyâtdan husûle gelecek tehlikeler veyâhûd gayr-ı kâfi vesâit-i himâye 3-Muhârebe silâhı olarak gaz istiʻmâlinin menʻi 4-Kimyâ harbi ve sivil ahâlî 1-Gaz İʻmâli Yeni muhârebe gazları keşfine müncer olabilecek taharriyât-ı fenniyeyi menʻ etmek veya murâ- kabe altına almak gayr-ı mümkindir. Umûmiyet üzere denilebilir ki, eczâ-i kimyeviye iʻmâline mah- sûs fabrikalar ve bilhâssa mevâdd-ı mülevvene iʻmâl eden ve bu kısım sanâyiʻ ile münâsebetdâr olan dârüssınâʻalar lüzûmunda sühûletle zehirli gaz iʻmâl edebilecek bir müessese hâline vazʻ ve tahvîl edilebilirler. Kimyâ harbinde istiʻmâl olunan mevâd, ticâretde eczâ-i kimyeviye için istiʻmâl olunan mevâd- dın aynı olduğu gibi tarz-ı iʻmâl ve istihzârı da aynı usûl ve kavâʻide tâbiʻdir. Müstahzarât-ı ispençiyâriye sınıfı ile muhârebelerde kullanılan ecsâm-ı muzırra ve semmiye sınıfı arasındaki fark gâyet cüzʼîdir. Sulh zamânında istiʻmâli gitdikçe tevessüm ve tezâyüd eden bazı gazlardan dolayı husûsî bir gazın veyâhûd birçok gazların iʻmâlini tahdîd etmek adîmü'l-imkândır. Zehirli ve muhnik gazlar istihsâlinde eczâ fabrikalarından istifâdeyi menʻ veya işkâl etmek maksadıyla hiçbir teklîf-i fiʻlî dermeyân olunamaz. Çünkü sulh zamânında eşhâs-ı husûsiye ellerinde bulunan bu kısım sanâyiʻin müdîrânı ticâret maksadıyla mevâdd-ı semmiye iʻmâlinin menʻine büyük ticâretdeki menâfiʻ-i âliyeleri nâmına iʻtirâz edebileceklerdir. Kimyâ harbi vâsıtalarının umûmiyetle müessir ve mutlak olarak menʻ-i istiʻmâlinin fiʻlen tahakkukuna imkân hâsıl olacağı zamâna kadar eczâ-i kimyeviyenin zehirli gaz istihsâlinde istiʻmâlini menʻ edecek veya istiʻmâline mâniʻ olacak teklîfât icrâsı fâidesizdir.