HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 9

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 77 3929 Hastabakıcı teşkîlâtı pek eskidir. Târîhin bize öğretdiğine nazaran son iki bin seneden beri yüz binlerce fedâkâr kadın bu uğurda vakf-ı vücûd etmiş ve bunların arasında râhibelerin kadın hastabakıcılığının terakkiyâtında pek büyük teʼsîri görülmüşdür. 1733 senesinde Elisabeth ve Emily Blockwell nâmında iki kız kardeş İskoçya'da vukûʻ bulan bir harb esnâsında yüz hastabakıcı yetiştirerek mecrûhların imdâdına şitâbân olmuş- lardır. Bunun gibi birçok şâyân-ı iftihâr misâller Salîb-i Ahmerlerin teşekkülünden senelerce hattâ asırlarca evvel olmak iʻtibârıyla Birinci Cenevre Muʻâhedesi'nin esnâ-yı tanzîminde elbette teʼsîri görülmüşdür. Salîb-i Ahmer pîşdârları kadın olduğu bir hakîkat-i târîhiye olmakla berâber maʻatteessüf ahvâl dâimâ bu nokta-i nazardan cereyân etmemiş ve Salîb-i Ahmerlerde kadına lâyıkı derecede mevkiʻ verilmemiş idi. Cemʻiyet-i hâzıra huzûrunda Florence Nightingale'in şahsından ve onun Kırım Muhârebesi'n- deki hidemâtından bahsi zâid görmekle berâber bu muhterem ve fedâkâr kadının refâkatinde bulu- nan yüze yakın hastabakıcı hemşîre ve râhibenin zikrini ihmâl etmeyelim. Henry Dunant, Solférino Muhârebesi'nde Lombardiya kadınlarından yaralılara pek büyük yardım gördüğünü beyân etmekde- dir. Mûmâileyh gördüğü muʻâvenet ve teşvîkden dolayı teşekkürât-ı azîme beyân etmekle berâber zamân ile Salîb-i Ahmer hastabakıcı hemşîrelerin ne mühim âmil olacaklarını belki tamâmıyla idrâk edememişdi. Hastabakıcılığın günden güne tezâyüd eden ehemmiyeti altmış seneden beri muhtelif zamânlar- da inʻikâd eden Beynelmilel Salîb-i Ahmer kongrelerinde nazar-ı dikkati celb etmekden hâlî kalmadı. Beynelmilel ilk birkaç konferansda yalnız erkek hastabakıcılığı mevzûʻ-ı bahis olmuşdu. Hattâ 1863 konferansı 'millî cemʻiyetlerin gönüllü erkek hastabakıcılarını daʻvet ve taʻlîm edilmeleri' karârını vermişdi. Nihâyet 1869'da Berlin Konferansı'nın netîce-i karârı 'cemʻiyât-ı milliyenin hastabakıcı hemşîre yetiştirmesi' merkezinde idi. Bu târîhden beri tekmîl konferanslarda kadın hastabakıcı nazar-ı dikkate alınmış ve bunların taʻlîm ve tedrîsleri hakkında mukarrerât-ı mühimme ittihâz edilmişdir. 1884 Cenevre Konferansı'nda kadın hastabakıcıların yalnız mesleği ve ahlâkî tahsîllerinden başka sıhhat-i bedene mâlik olmalarının nazar-ı ehemmiyete alınması tezekkür edilmişdir. 1902'de Petersburg Konferansı'nda bu karâr teʼyîd ve takyîd edildiği gibi hastabakıcı hemşîreler için dispanser mektebleri açılması takarrür etdi. Londra Konferansı'nda bu cihetler takviye edilerek harb zamânında Hilâl ve Salîb-i Ahmerlere âid muʻâvenet-i sıhhiyenin iyi bir sûretde teʼmîni maksa- dıyla zamân-ı sulhda amelî olarak taʻlîm ve tedrîsin dispanser mektebleriyle hastahâne mekteblerinde de icrâsı muvâfık görüldü. Fransa, Almanya, Cemâhîr-i Müttefika-i Amerika, Macaristan, Avusturya, İtalya ve Rusya'da Harb-i Umûmî'de cemʻan iki yüz elli bin gönüllü hastabakıcı hizmet eylemişlerdir. Bu zamândan beri fennî hastabakıcı yetiştirmek Hilâl ve Salîb-i Ahmerlerin başlıca gâyelerin- den biri olmuşdur. Hastabakıcı mektebleri gitdikçe tezâyüd etmekde ve Hilâl-i Ahmer de dâhil olduğu hâlde millî cemʻiyetlerin birçokları bu mektebleri idâme etdirmekdedir. Bu mekteblerdeki tedrîsât musaddak diploma ahzına kâfildir. Hastabakıcı mekteblerinden başka husûsât-ı muhtelifeye dâir kısa kurslar vardır. Belçika Salîb-i Ahmeri bütün memleketde altmış tâne böyle tedrîsât merkezleri tesis etmişdir. Salîb-i Ahmer hastabakıcılığı dâimâ âlî bir meslek [227] olmak üzere kabûl edilmiş ve bu fi-