HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 9

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 80 4108 eder. Bazı cinslerde müzâvece olmadan gençleşmek kâbil olmakdadır. Meselâ dâfinîlerde? böyledir. Müzâvece eden şahıslar arasında erkeklik ve dişilik mevzûʻ-ı bahis olamaz. Yalnız mübâdele esnâsın- da nüvevî mâddelerini birbirleriyle mübâdele ederler. Bunu müteʻâkib tarâvet ve gençlik başlar. Eğer bu hayvâncıklar arasındaki müzâveceye mâniʻ olunursa vehn ü ihtiyârlık zâhir olur. Hayvân hayâtı kudretlerini zâyiʻ eder ve nakʻiye fenâ vazʻiyete düşer. Mopas'a göre nakʻiyenin lâ-yemût olması iki- den bir yapmağa muvaffak olduğu zamânlardadır. Nakʻiyeler her zamân birden iki yapmakdadırlar. Hiçbir nakʻiyede cesed görülmez. Çünkü tecezzî eden [365] parçalar diğerlerine temerküz ederek diğer nakʻiyeleri kuvvetlendirirler" [demişdir.] Yukarıda söylediğimiz vechile Calkins'in taharriyâtı göstermişdir ki, nakʻiyeler müzâveceden mahrûm oldukları zamân vasata, buyyon veya münebbih mâddelerden biri ilâve edilecek olursa vehn ve kuhûmete mâniʻ olmak imkân dâhilindedir. Calkins'in 1902 senesindeki müdekkikâne taharriyâtı ile isbât edilmişdir ki, bu sûretle ilâve edilen mevâdd-ı kimyeviye sâyesinde 600'üncü batna kadar hayâtları temâdî etmekdedir. Hayâtiyât âlîmlerinden Atrik'in? gösterdiği üzere müzâvece olmadan bazı nesillerde 863 batna kadar kuvvetlerini muhâfaza ederler. Bazı eşkâl vardır ki, bunlar ilkâh müdâhalesine muhtâcdırlar 2 . Lorande Loss Woodruff ile diğer bir Rus âlimi olan Metalinkof taraflarından idâre edilen iki uzun tecrübe silsilesi bazı şerâit dâhilinde hüceyrâtın nâ-mahdûd bir sûretde tekessür edebildiğini isbât edebilecek gibi görünüyor. Bu iki âlim müteʻâkib nesillerin intikâllerini taʻkîbden aynı sabrı gösterip aynı usûlü istiʻmâl ediyorlar. Hayvânlarda taʻkîm edilmiş yulaf menkûʻundan veya evvelce kaynatılmış gül sularından veyâhûd et hulâsasının (Ebeling) 100'de 0,025 mikdârındaki hafîf mahlûlünden alınmış birkaç damla mâyiʻi hâvî çukur lamlar (lames) derûnunda yetiştirilmekdedir. Bu nevʻ tecrübelere bir tecrîd edilmiş nakʻiye (inissoire isolé) ile başlıyorlar. Ertesi günü bu nakʻiyeden vücûda gelen yavruların adedini sayıp yine bir tânesini tâze mâyiʻ ile lama nakil ve nihâyetine kadar bu usûle devâm ediyorlar. Woodruff kendi tecrübelerine 1907 Mayıs'ında başlamış ve paremesyum aurelia nâmını taşıyan nevʻinden bir hayvâncığın dört yavrusuyla yekdiğerinden ayrı dört hars teʼsîs edilmişdir. Müddet Batnın Adedi Birinci sene nihâyetinde 452 İkinci sene nihâyetinde 690 Üçüncü sene nihâyetinde 613 Dördüncü sene nihâyetinde 612 Beşinci sene nihâyetinde 662 3.029 Beş sene zarfında 1912 Mayıs'ında harsın dördü de 3.029'uncu batınlarına erişmişlerdir. Bu hesâba göre her 48 sâʻatlik müddete vasatî olarak 3 batın isâbet etmekdedir. 1914'de batınların adedi 4.500'ü geçmişdi. Son batnın ferdleri yedi sene evvel kendileriyle bu harslara başlanılan ilk şahıslardan ne fizyoloji ve ne de morfoloji nokta-i nazarından zerre kadar fark göstermediler. Tekessürlerin sürʻatleri bazı irticâc[a] (oscillation) uğramakla berâber aynı seviyeyi muhâfaza edebiliyorlar. Metalinkof vahîdü'l-hacerelerin ara sıra ikişer ikişer mürâcaʻat etdikleri yu- 2 George Yohen, Mütercimi: Abdülfeyyaz Tevfik Bey.