HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 9

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 81 4173 İntândan takrîben 5-6 hafta sonra kurdun yumurtaları şahsın pisliği dâhilinde bulunmağa başlar. Vücûda sürfelerin cild tarîkı ile girebilmesi için muhîtin derece-i harâreti müsâʻid ve sürfenin hareket-i kâbiliyeti olmalıdır. Bürûdet, yübûset ve fazla harâret ile mecâlsiz, kudretsiz olan bir sürfe cildi delip vücûda girmek kâbiliyetini alamaz. Sürfeler ile dolu topraklarda yalın ayak gezenler, çıp- lak vücûd ile pis ve şübheli su birikintilerinde yıkananlar için dâimî tehlike mevcûddur. Sürfeler cildi delip evʻiye-i lenfâiye vâsıtasıyla evrideye ve bu sûretle kalbden geçerek şiryân-ı şezen-i hancere tarîkı ile riʼelere ve baʻdehû meri tarîkı ile de miʻde ve emʻâya munsab olur ve bu tarz-ı seyâhat ile 24 sâʻatde şahsın bağırsaklarına oturmuş olurlar. Çengelli kurd her cins ve yaşda insânlarda yaşayabilmekdedir. Bundan muʻâf ırk ve nesil yok- dur. 7-8 aylık çocuklarda bile görülmüşdür. Kurdun en sevdiği yer onikiparmak bağırsağıdır. Burada uzun zamân oturur ve yaşar. Başında esnân ile ağzı ile bağırsağın tabaka-i muhâtiyesini ısırır ve ci- vârındaki damarları zedeleyerek mütemâdî enzifeye ve muhâtî iʼtikâlâta sebebiyet verir. Kurdun bu sûretle müzmin nezfler ile tahrîbâtından mâʻadâ bir de zehir ifrâzıyla vücûdu zehirlemesi de vardır. Tufeylin cümle-i hazmiye ve asabiyede teşevvüşâtı bâʻis olduğu ve birçok hastaların mütemâdî ishâl, gaseyân, kay, uykusuzluk, teheyyücden şikâyet etdikleri görülür. Necatorun bağırsakda uzun zamân oturup misâfir olması ve mütemâdiyen enzifeye sebebiyet vererek bir tarafdan toksinler ifrâz etmesi şahsın 1-2 sene sonra amik fakrü'deme musâb olmasına bâʻis olacakdır. Bu gibi hastalar bu cihetle yüz ve cildlerine renginden pek kolaylıkla fark ve teşhîs olunurlar. Bilhâssa son devreye gelen ve uzîmâ, irtişâhât mevcûd olan hastaların yapılacak tedâvî ile kurtulmaları bile bir hârika olur. Kurdlar ale'l-ekser sayılamayacak derecede bağırsağı istîlâ eder. Bir hastada ilâc teʼsîriyle düşürülen kurdlar sayılarak 2.000 adedi mütecâviz olduğu görülmüşdür. Bunların her birisinin cildi delerek vücûda dâhil olduğu düşünülürse şahsın hissiyâtında bir dalâlet aramak da îcâb edecekdir. Çünkü çok hassâs olan insânlarda cildi delmek teşebbüsünde bulunan kurdlara karşı kaşıntı, gıcıklanma gibi bir his peydâ olur. Hattâ bazen delik noktalarında âfât-ı cildiye de görülmüşdür. Hastalığın tedâvîsi müemmendir. Şifâ tamâmen mümkündür. Ancak bir tabîbin nezâreti ve bir bakteriyoloğun kontrolü tahtında yapılmalıdır. Verilecek ilâclar serhas-ı müzekker, tetraklorür dö kar- bon, [416] timol ilh. gibi dâfiʻ-i dîdân devâlar ile müshilâtdan ibâretdir. Maʻamâfîh hastalar tufey- lâtdan halâs oldukdan sonra tekrâr kurdlanmaları pek mümkün olacağı cihetle şerâit-i hıfzıssıhhaya fevkalâde dikkat ü iʻtinâ etmeleri îcâb eder. Bu âfetden kurtulmak için pek esâslı tedâbîr-i hıfzıssıhha ister. Bir kere pislik muʻâyenesi ile kurdun yumurtalarını hâmil olan insânlar tecrîd edilmeli ve bir hastahâne veya dispanserde veya buna mümâsil mahallî müesseselerde taht-ı tedâvîye alınmalıdırlar. Bu gibiler ancak bakteriyoloğun vereceği rapor üzerine taburcu olabilirler. Hastalar ile temâsa gelen şübheli eşhâs ve muhîtlerinde muntazam ve muttarid pislik muʻâyenesi yapılmalı ve yumurtayı hâvî olanlar da tecrîd edilmelidir. Hastalık ile bulaşık mıntıkada tarlalara, gelişi güzel mahallere insânları defʻ-i hâcet etmek iʻ- tiyâdından menʻ ve bu gibi sû-i iʻtiyâd ashâbı tenvîr edilmelidir. Mevâdd-ı gâita ile bulaşık olan topraklar dezenfekte yapılmalı ve âbdesthânelerin fennî temi- ziliği ihmâl edilmemelidir. Bu tedâbîrden mâʻadâ sürfe ile bulaşık olduğu tebeyyün eden topraklar da tathîr edilmek îcâb eder. Bilhâssa kumlu arâzîde sürfelerin derin nukâta kadar gidebilecekleri de unutulmamalıdır.