HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 9

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 76 3835 Devr-i Tevakkuf Yunan Harbi'ni müteʻâkib cemʻiyet yine uyudu ve unutuldu. Bir aralık yeniden harekete gelmek istedi. Aʻzâdan Şûrâ-yı Devlet Mâliye Dâiresi Reîsi merhûm Cemal Bey'i riyâsete ve hazînedârlık vazîfesine Bank-ı Osmanî müdürlerinden Mösyö Malthas [141] ve münhal iki aʻzâlıklara da Bâbıâli Hukûk Müşâviri Hakkı Bey (Sadr-ı esbak İbrahim Hakkı Paşa) ile bank müdür muʻâvinlerinden Mös- yö Oboibeau'yu intihâb ederek tasdîkini Bâbıâli'ye arz etdi. "Cemʻiyet" nâmından fevkalâde tevahhuş eden Sultân Hamid "bu bâbda tasavvurâtı olduğun- dan" bahisle "şimdilik bu işin taʻvîk u teʼhîrini" 2 Eylül 1318 (1902) târîhli irâde ile Sadâret'e teblîğ etdi. Hulâsa, 10 Temmuz İnkılâbı'na kadar hiç kimse Hilâl-i Ahmer'in ihyâsı tasavvurâtını kâle alma- ğa cesâret edemeyerek cemʻiyetin hattâ nâmı bile unutuldu. Şâyân-ı teessüfdür ki, güzerân olan bu müddet zarfında Avrupa'da taraf taraf inʻikâd eden bey- nelmilel Salîb-i Ahmer konferanslarına bütün düvel-i mütemeddine iştirâk etdiği hâlde hükûmet bun- ların birçoğuna iştirâk etmemiş ve birazına icâbete karşı büsbütün ayıb olmamak için bazı sefâret kâtiblerini göndermişdir 4 . *** Rus-Japon Harbi'nde Salîb-i Ahmer heyʼetleri tarafından aksâ-yı şarka ve Mançuri'ye sıhhî heyʼetler iʻzâm ve insâniyet-perverâne muʻâvenetler ibzâl olunduğu sırada İstanbul'daki uyuşturul- muş Hilâl-iAhmer Cemʻiyeti de tarafeyn-i muhârebeyn mecrûhîn ve hastagânına bir muʻâvenet-i hayriyede bulunulmasını tasavvur ederek sermâyesinden beş yüz lirayı tefrîk etmiş ve keyfiyeti Sadâret'e bildirmişdi. Bâbıâli, buna da cevâb vermedi. 21 Teşrîn-i Sânî 1321 (1905) târîhinde Yıldız'dan Sadâret'e gelen bir tezkere-i husûsiyede Hilâl-i Ah- mer'in ne kadar parası olduğu sorularak mevcûd bir şey varsa ona da vazʻ-ı yed etmek arzusu ızhâr edilmiş ise de 10.000 liradan ibâret olan sermâyesinin kısmen ecnebî bir heyʼet nâmına Osmanlı Bankası'na mevdûʻ bulunduğu ve bu paraya el sürülmesi muvâfık olama- yacağı hakkında bilhâssa cemʻiyet müessisîn-i kadîme- sinden olup reîs vekâletinde bulunan Della Suda Faik Paşa merhûmun müdâfaʻa ve teşebbüsâtı üzerine bu çirkin tasavvurdan vazgeçildi. 4 Yalnız [1]907'de Londra'da inʻikâd eden Sekizinci Beynel- milel Salîb-i Ahmer Konferansı'na hükûmetçe Doktor Besim Ömer Paşa ve bilâhare Lahey Konferansı'na Tarhan Paşa meʼmûr edilmişdi. Londra ve Lahey'de Hükûmet-i Osmaniye murahhasları Tür- kiye orduları için hilâl-i ahmer işâretinin umûm devletlerce alâmet-i bî-tarafî olmak üzere kabûlunü musırrâne teklîf et- meleri üzerine hilâl-i ahmer alâmet-i bî-tarafî olarak kabûl olunmuşdur. Doktor Della Suda Faik Paşa Dr. Dellasuda Faïk Pacha