HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 9

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 76 3839 dispanserler küşâdı, emrâz-ı sâriye ile mücâdele, üserâ garnizonlarının teftîşi, ecnebî Salîb-i Ahmer- lere yardım ilh. gibi her biri ayrı ayrı hâiz-i ehemmiyet birer fasıl teşkîl eden Harb-i Umûmî'ye âid bu silsile-i mesâʻînin 19 milyon 40 küsûr bin liraya bâliğ olduğu nazar-ı dikkate alınırsa Hilâl-i Ahmer faʻâliyetinin derece-i vüsʻat ve şümûlü kendiliğinden tezâhür eder. Cemʻiyetin derʻuhde etdiği sâli- fü'z-zikr muʻâvenet faʻâliyeti üzerinde biraz fazlaca tevakkuf etmek isteriz. [145] Hastahâneler Hilâl-i Ahmer'in Çanakkale'deki faʻâliyeti muhârebât-ı bahriyenin henüz başladığı bir zamâna tesâdüf eder. Çanakkale'ye düşman askerinin ihrâcını müteʻâkib vukûʻa gelen kanlı muhârebât netîcesinde mecrûh düşen binlerce efrâdın birkaç sâʻate kadar İstanbul'a vürûd edeceği teblîğ edildiği günün ak- şâmı Galatasaray ve İstanbul Liseleri ve Dârüşşafaka ihzâr ve boğaz muhârebâtı gitdikçe kesb-i şid- det ve ehemmiyet etdiği zamân ise Kadırga Vilâdethânesi, Cağaloğlu İnâs Lisesi, Tıb Fakültesi, Tak- sim'de Zapion Mektebi hemen bilâ-ifâte-i vakt Hilâl-i Ahmer hastahâneleri hâline ifrâğ edilmişdir. Bu sûretle İstanbul'da 1.700 yataklı Tıb Fakültesi, 1.500 yataklı Beyoğlu, 500 yataklı Taksim, 500 yataklı Cağaloğlu, 250 yataklı Kadırga, 500 yataklı Dârüşşafaka Hilâl-i Ahmer Hastahâneleri nâmıyla 5.500 yatağı muhtevî yedi hastahâne küşâd edilerek memleketimizin en güzîde etıbbâsının eyâdî-i hazâkat ü ihtimâmına tevdîʻ olunmuşdur. Biraz zamân sonra Çanakkale ihtiyâcât-ı sıhhiyesi için İstanbul'daki müessesât gayr-ı kâfi gö- rüldüğünden Gelibolu'da 200 yataklı bir hastahâne teʼsîs olunmuş ve bu hastahâne harbin en şiddetli zamânlarında tayyâre bombaları ve bombardıman altında bir müddet îfâ-yı vazîfe etdikden sonra Şarköy'e nakledilmiş ve mevcûdu 300 yatağa iblâğ olunmuşdur. *** Harbin ikinci senesi evâsıtında en uzak cebheyi teşkîl eden Medine'de şehrin en güzel ve en bü- yük binâsı olan Dârüssürûr 400 yataklı bir hastahâne hâline vazʻ edilerek bin bir türlü mahrûmiyetler içinde harb eden Anadolu çocukları beyâz yataklar, temiz çamaşırlar ve kendilerini muhabbetle te- dâvî eden müşfik tabîbler içinde pek kıymetli melceʼ buldular. Bu hastahâneye bidâyet-i küşâdından 1918 senesi Eylül'üne kadar kabûl olunan hastaların mikdârı 5.578'dir. *** Kafkas cebhesinde hâsıl olan ihtiyâc-ı şedîde binâen Erzurum kurbunda Ilıca nâm mevkiʻde açılan 500 yataklı nekâhethâne ordu heyʼet-i sıhhiyesinin arzusu üzerine Erzincan'a ve bilâhare Ke- mah'a ve oradan da Kayseri'de Zencidere'ye nakil ve mevcûd yatağı 2.000'e iblâğ edilerek seferberli- ğin hitâmına kadar Üçüncü Ordu'ya küllî hizmet îfâsına muvaffak olmuşdur. Bu nekâhethânenin son sene faʻâliyetine memâlik-i müstevliye ahâlîsinden dûçâr-ı hicret olan tamâmen bakımsız ve çıplak denilecek bir hâlde bulunan 500 yetîm kabûl edilerek her çocuğu çama- şır, çorab ve fanila verilmişdir. ***