HİLÂL-İ AHMER MECMÛʻALARI / CİLT 9

Türkiye Hilâl-i Ahmer Mecmû‘ası Sayı 76 3842 Üserâya Muʻâvenet Harb-i Umûmî'ye iştirâk eden devletler, üserâ-yı harbiye umûrunu muhtelif müessesâta tev- dîʻ etmişlerdi. Bu şuʻbelerin Fransa, Almanya'da Harbiye Nezâretleri [148] ve Rusya, Avustarya'da Salîb-i Ahmer Cemʻiyetleri tarafından idâresi tercîh olunmuş idi. Türkiye'nin harbe dühûlünde Osmanlı Harbiye Nezâreti üserâ ve istihbârât ve muʻâvenet umûruyla iştigâl edecek müstakil bir dâire teʼsîs etmediği gibi Hilâl-i Ahmer'in de meşgûl olmasına müsâʻade etmediğinden düşman eline esîr düşen zavallı Osmanlı esîrlerinin ne hâlde bulunduklarına dâir maʻlûmât almakla mükellef bir merciʻ yok idi. Daha ilk vukûʻât-ı harbiyeyi müteʻâkib birçok mürâcaʻatlardan başka gerek Salîb-i Ahmerler gerek mümâsil-i mürâcaʻat kalemlerinden Hilâl-i Ahmer'e birçok suâller geliyor ve gün geçdikçe bunların adedi artıyordu. Bundan mâʻadâ Beynelmilel Cenevre Salîb-i Ahmer Merkez Komitesi de üserâ listelerini taleb etmeğe başlamışdı. Hilâl-i Ahmer bu mürâcaʻatlara bigâne kalamaz[d]ı. 1916 Nisan'ında Viyana'ya iʻzâm kılınan bir Hilâl-i Ahmer meʼmûru 3.000 meʼmûrun çalışdığı üserâ dâiresindeki teşkîlâtı, mektûb, paket umûrunu tedkîk ederek avdetinde bunları Hilâl-i Ahmer Merkezi'nde tatbîk etmeğe başladı. Bu sûretle Osmanlı ve ecnebî üserâsına muntazam sûretde para, mektûb, paket vesâire gönder- mek husûsû teʼmîn edildi. Memleketimizde galâ-yı esʻârı nazar-ı dikkate alan üserâ-yı ecnebiye âileleri her posta ile esîr- leri nâmına binlerce paket gönderiyorlardı. Bu paketlerden başka harb senelerinde üserâ nâmına 46.410 havâle Hilâl-i Ahmer'e vürûd et- mişdir. Garnizonların Teftîşi Türkiye'de bulunan ecnebî üserâsının şerâit-i hayâtiyesini ıslâh etmek, Osmanlı üserâsı için aynı netîceyi ihzâr edeceğinden hâl-i harbde bulunan sâir devletlere imtisâlen bu gibi teftîşâtın hüsn-i kabûl ve tervîci Harbiye Nezâreti'ne musırran taleb edilmesi üzerine garnizonların ziyâreti teʼmîn olunmasına ve Bern Mukâvelenâmesi mûcebince bir tarafdan Memâlik-i Osmaniye'de bulunan üserâ- yı ecnebiye, diğer tarafdan Fransa ve İngiltere'deki Osmanlı üserâsı nezdine mukâvelenâme-i mezkû- run tamâmî-i tatbîkine nezâret etmek üzere bî-taraf murahhasların iʻzâmı takarrür etmişdir. Osmanlı Üserâsına Muʻâvenet Hilâl-i Ahmer'in en ziyâde iʻtinâ ve gayret etdiği husûsâtdan biri uzun mahrûmiyetlerden ve bü- yük kahramanlıklardan sonra vatan uğruna düşman ellerine esîr düşen Osmanlı üserâsına ve bilhâssa Rusya'daki esîrlerimize muʻâvenet imkânını teʼmîn etmek olmuş idi. Maʻalesef bütün gayretlere rağ- men ilk zamânlarda üserâmıza arzu olunduğu decede muʻâvenet edebilmek kâbil olamamışdır. Buna Rusya'daki ihtilâller, kaht u galâ başlıca mevâniʻi teşkîl eylemiş idi. Son zamânlarda bir tarafdan üserâ-yı Osmaniye'nin fevkalâde artması ve yalnız İngiltere ve müstemlekelerinde bulunanların 120.000'i geçmesi ve diğer tarafdan Harbiye Nezâreti'nin artık bu